416
deren. Dat het in de oogen ran hen, die van het oorlogsrecht eenè
bepaalde studie hebben gemaakt, eenige gebreken moet hebben, mag
worden aangenomenvooral als men weetdat van alle rechtswetenschap
die van het oorlogsrecht de minst positieve is en men zich in vele pun
ten, waar die niet bij tractaten of convention zijn omschreven, slechts
aan de opiniën van bevoegde schrijvers kan houden, zonder meer. De
codificatie van het oorlogsrecht blijft daarom zoo niet eene onmogelijke
dan toch eene hoogst bezwarende, aan bijna onnoemelijke hinderpalen
verbonden taak, omdat de verhouding tusschen de verschillende mogend
heden eene geheel andere is dan die tusschen den staat en zijne burgers,
den landsbestuurder en zijne onderdanen.
Daar we ons niet gerechtigd achten om ons, wat de kennis van het
oorlogsrecht betreft, op eene lijn te stellen met den Heer Klerclc,
kan er van eenige critiek onzerzijds geene sprake zijn. Behalve het
voorwoord, de inleiding, de beschouwingen van Generaal Knoop [welke
zich, even als alle andere opstellen van dien kundigen en beminden
opperofficierzeer aangenaam laten lezen], de oorzaken, die tot den
Fransch-Buitschen oorlog hebben geleidhet staken der vijandelijkheden
en de vredesvoorwaardenbehandelt het hier aangekondigde werk de
ondervolgende kwestiéngeoorloofde en ongeoorloofde wapenshet indienst-
nemen van wilde volksstammen; bombardementen; luchtvaart; de capi-
tulatiën; de krijgsgevangenen; uitzetting van vreemdelingen in oorlogs
tijd; francs-tireurs cn volkswapening; de veroveraar tegenover de bewo
ners eener bezette landstreek; de goederen van den staat en die der
particulieren gedurende den oorlog; het buitrecht; en de requisitiën en
contributiën.
Wij hebben het werk van den Heer Klerck van het begin tot het
einde met veel genoegen gelezen en wenschen het naast dat van den
Kolonel van den Generalen staf Ben Beer Poortugael te bewaren. Aan
de officieren van het Indische leger wordt het ter kennisname aanbevo
len. Vergissen wij ons niet, dan moet de prijs er van voor Indië f 3
bedragen.
