34
Parapatan, nabij den grooten weg naar Meester-Cornells, en op Goe-
noeng Sahari. Deze versterkings wijze is later, met de noodige
onteigeningengeraamd op circa zeven millioen guldens en zou nu
zeker nog veel meer kosten; daarvan is dan ook nooit iets geko
men en de zetel des bestuurs ligt nog altijd open en bloot voor den
eersten aanval des vijands, iets wat Von Gagerndie wilde bezuinigen
zooveel hij kon, zeker ook onverantwoordelijk zou hebben geacht.
De werken der strandverdediging die hun nut hebben bij een
vijandelijken coup-de-mainzijn natuurlijk onvoldoende voor bescher
ming der plaats, wanneer 's vijands aanval ernstig gemeend is, en
zullen hem hoogstens dwingen om niet juist bij de oude stad, maar
eenige palen oost- of westwaarts te landen. Yoor het eerste doel achtte
Von Gagern ze noodzakelijk.
De door Van der Wijch ontworpen en grootendeels uitgevoerde
versterking van Soerabaja droeg Von Gagern''s goedkeuring wegdie
versterking was noodig ter bescherming van de daar gevluchte koop
vaardijvlootde maritieme inrichtingen, enz. De defensie van Straat
Madoera achtte hij hoog noodzakelijkde wijzehoe zij het beste zou
geschiedenhing nog af van nadere opnemingen en onderzoekingen.
Zij is trouwens, voor zoover ons bekend isthans nog niet uitgemaakt,
en de verschillende plannen zijn ons niet voldoende bekend om iets
daaromtrent mede te deelen wat van belang voor den lezer kan zijn.
Aan de haven van Tjilatjap hechtte Von Gagern meer gewicht
dan een zijner voorgangers. Die haven moest krachtig worden verde
digd; tusschen de Wijnkoopsbaai en Patjitan is zij het eenige punt
aan de zuidkust, waar een vijand kan landen en een goeden weg
vindt naar de binnenlandenzonder te stuiten op onze binnenlandsche
versterkingende linie van de Toentang zou dan nutteloos zijn. Tji
latjap's haven, die moeilijk geblokkeerd kan worden, is het meest
geschikt voor het onderhouden der gemeenschap met het moerderland en
de bevriende staten in oorlogstijd, zij verschaft bovendien eene veilige
ligplaats aan de vloot, hetgeen te meer waarde heeftnu men op Batavia
wegens aanhoudende aanslibbing, niet te veel kan rekenen, en het
vaarwater te Soerabaja zich in Straat Madoera verplaatstzoodat ook
daar de toekomst wellicht teleurstelling kan baren. De haven van
Tjilatjap heeft die bezwaren nietom de aangegeven reden moet zij
