462
belaste officier zijn oordeel over den algemeenen uitslag van het ge
vecht te kennen. Acht hij dit noodig, dan vraagt hij ophelderingen aan
lien, die daarbij de hoofdrollen hebben vervuld. Hij heeft het recht
maar make daarvan slechts in zeer bijzondere gevallen gebruik
om in het openbaar zelfs eene berisping te geven.
De overgang van den toestand van gevecht tot dien van rust moet
bij de oefeningen op dezelfde wijze geschieden als in werkelijkheid.
Een eenvoudig conventioneele stilstand van vijandelijkheden mag dus
nimmer plaats hebben. Na afloop der critiek late men daarom de
algemeene beweging vervolgen door het signaal „Voorwaarts." Daarna
eindigt het gevecht achtereenvolgens op alle punten, zooals zich dat
in de werkelijkheid zoude voordoen. Dit moet consequent doorgezet
wordenzoo zelfs, dat b. v. de vervolgens naar hunne garnizoenen terug-
keerende troepen van beide partijen elkander op hun terugmarsch
nimmer op dezelfde wegen mogen kruisen. Kortom, men moet
den oorlog zoo goed mogelijk nabootsen met zijne onverbiddelijke
eischen.
Zóó opgevat, zullen de gecombineerde troepenoefeningen nut
stichten. Worden zij, op die wijze, twee, hoogstens drie malen per
jaar gehouden, dan is dat voldoende. De plaatsen, waar de oefeningen
moeten gehouden worden, zijn gemakkelijk aan te wijzena. in de
residentie Bataviab. in de residentiën SamarangSoerakartaDjok
jakartaKadoe; c. in de residentie Soerabajad. op Sumatra?s-
Westkust door de troepen van PadancgPadang-Pandjang en Fort
De Koek.
Worden de oefeningen goed gehouden, dan behoeven ze, zoo als
wij reeds zeiden, niet meer dan een paar malen 'sjaars plaats te
hebben. Er schiet dan tusschen de oefeningen tijd genoeg over voor
de keuze van geschikte oefeningsterreinen en het nemen der voorbe
reidende maatregelen van administratieven aard, betrekking hebbende
op voeding, transport, onderhandelingen met het civiel bestuur en de
eigenaren der terreinen, waarop geageerd moet worden, enz. enz.
Nadere omschrijving hiervan achten wij overbodig. Wie moet echter de
kosten der troepenoefeningen dragen De officieren en de militaire
cantipes of de staat? In Nederland worden daarvoor jaarlijks gelden
op de begrooting van Oorlog uitgetrokken. Waarom ook niet in
