60
den overvoer van dwangarbeidersdie zoo onontbeerlijke leden eener
expeditie, er niet liet minst aan schijnt gedacht te worden, dat zij
ook menschen en dus ook vatbaar voor ziekten zijn. De mensche-
lijkheid er zelfs buiten gelateneischt het belang der expeditie eenige
zorg voor die pariah's van ons leger te dragen. De ondervinding
bij ons aan boord heeft het wenscheljke doen inzien van de wapenen
der soldaten en dwangarbeiders bij aankomst aan boord te doen in
leveren en op te bewaren, daar het bezit daarvan allicht ingeval
van twist tot groote ongelukken aanleiding geven kan. Twee
dwangarbeiders hadden twist met elkander gehad, zij werden ge
scheiden, en schijnbaar bedaard gingen zij aan hun werk. Doch
toen later een van hun zich naar het tusschendek begaf, werd
daar, bij den aanblik van al die blanke sabels, zijn wraak- en dus ook
zijn moordlust zoodanig opgewekt, dat hij in een ommezien zulk een
sabel had gegrepen en er twee slapende kanonniers zeer gevaarlijke
wonden mede toebrachtwaarvan zij eerst langzaam herstelden.
Eerst nadat hem zijne onderkaak was doorgehouwen en er bepaald
jacht op hem was gemaakt, kon hij ontwapend en gebonden worden.
Daarop werd gelast, de wapenen in te leveren, doch voelden zich
vooral de Inlanders daardoor zoo gekrenkt alsof zij als medeplichtigen
beschouwd werden, dat men aan hun verzoek toegaf en zij ze terug
bekwamen; als algemeene maatregel bij aankomst aan boord kan het
zeker toegepast worden.
Bivakken. De door het leger betrokken bivakken waren, met uit
zondering van dat van Penajoenc/, aan zee of in de dichte nabijheid
er van gelegen. De bodem was een goede zandgrond, met gras
of wel, zooals in dat van Gigieng, met mul zand bedekt. Het
was een uitstekende maatregel, ten einde zoo mogelijk de cholera,
die ons overal vervolgde, kwijt te raken, de bivakken zoo dikwijls
te verplaatsen, doch te meer was dit noodig, daar er, in de eerste
bivakken ten minste, niet de noodige maatregelen konden genomen wor
den, die tot bewaring der gezondheid een eerste vereischte waren.
Er werden meestal putten met goed drinkwater gevonden, en waar zij
niet waren of ons verdacht voorkwamen, werden er nieuwe gegraven,
welke op meestal geringe diepte uitmuntend drinkwater opleverden.
