70
derhuisjes. Men kwam eindelijk tot het besef, dat men van in den
regen te staan nat wordt, en dat dit minder goed is voor de gezond
heid. Doch dat het blootgesteld zijn aan eene warme Indische zon
ook zoo mogelijk dient vermeden te worden daaraan had nooit
iemand gedacht.
Levenswijze. Spelen. Gedurende de eerste wekentoen er druk gea
geerd werd, en gedurende den tijd, dat er met alle krachten in den
Kraton gepionnierd werdwas de soldaat blijdena zijn verricht dag
werk te mogen uitrusten en krachten voor den volgenden dag te ver
zamelen. Doch zelfs in die dagenen hoeveel te meer gedurende
de vele wekendat de soldaten elkander op den publieken weg ver
drongen, uit gebrek aan bezigheidwerd er aan den hartstocht van het
spel op eene wijze bot gevierd, die alle beschrijving teboveugaat. Tot
vlak bij de Generaalstenten tusschen de soldatenloodsendoch vooral
in de bijna ondoordringbare holen der kettingganger, kon men op alle
uren van den dag en nacht clubjes spelers vinden, waarvan meestal
eene vrouw de hoofdpersoon was. Kolossale sommen werden daar
omgezeten verwondering moet het baren, dat zij nimmer aanleiding-
gaven tot moord en doodslag. Het spelen kan en mag niet geheel
verboden wordendoch had dit binnen de grenzen gehouden, en in elk
geval voorkomen moeten worden, dat de lichamelijke uitputting nog
vermeerderd werd met het zich vrijwillig onttrekken aan alle nachtrust.
Vrouwen. Dat het kwaad van het spel zulk eene uitbreiding heeft
aangenomen, is voornamelijk te wijten aan de tegenwoordigheid van
zooveele soldatenvrouwen in het leger. Het nut van die wezens is
hersenschimmig. "Wijst men op de zorgvuldige verpleging van den ge
wonden soldaat door zijne vrouwdat een niet te ontkennen feit is
dan is het onbillijkdit voordeel aan den eenen met uitsluiting van
den anderen toe te staanen dan zou men om consequent te zijn
iedereen moeten toestaan, zijne vrouw mede te nemen. Ook spreekt
men van de zorg der vrouwen en hare vindingrijkheid in het toe
bereiden van het eteniets wat alleen waar is ten voordeele van de
door haar begunstigden. Men zegt ookdat die 4 per kompagnie
toegestane vrouwen aan de geheele kompagnie toebehoordeniets waar
tegen zij zeiven in de eerste plaats opkwamen doch vooral hare laki's,
