104
der kruisen opgehangen. Een zak, met haar opgevuld, diende als kussen.
Het hoofdstel had veel overeenkomst met een stalhalster; een gebogen
ijzeren heugel nam de plaats in van den neusriemtwee hieraan bevestigde
dunne ijzeren kettingen dienden om het dier op stal vast te zetten of
aan de hand te geleiden, zoo ook als teugels bij het berijden. De
muildieren waren met Turksdie hoefijzers beslagen; de ijzers waren
ter weêrszijden met drie nagels bevestigd. De muildieren moesten
eerst aan het gewone paardenvoerder gewend worden, waartoe dit in
telkens grootere hoeveelheden bij het medegebrachte voeder werd
verstrekt. Ha ruim eene maand werden ze geheel op dezelfde wijze als
de paarden verzorgd. Het ration bestond volgens tarief uit 32 KG. gras
en 2,05 KG. gaba. De stukrijders werden door de geleiders in de be
handeling der muildieren onderwezen en deze zeiven langzamerhand aan
hunne vreemde omgeving gewend. Eerst werden ze hiertoe tweemaal
daags beladen met 140 a 150 KG. (met gebruikmaking van de medege
brachte tuigen) afgestaptlater woonden ze de exercitiën en militaire
marschen bij, en reeds op het einde van 1876 kon gerapporteerd worden,
dat alle muildieren behalve twee Chineesche zich door de stukrijders
lieten regeeren, dat ze bij de exercitiën ook in het vuur, zeer rustig
waren en de verzorging geene bezwaren opleverde. De bij de paarden
gebruikelijke halsband voldeed op stal zeer goed; op marsch kon bij de
Syrische muildieren van het hoofdstel der draagpaarden worden gebruik
gemaakt; bij de Chineesche voldeed evenwel het Chineesche hoofdstel be
ter. Bij het parkeeren veroorzaakten de muildieren niet meer moeite
dan de paarden. Eene belasting van 140 a 150 KG. bleek niet bo
ven de krachten der muildieren te gaan. Over het algemeen waren de
Syrische muildieren fijner gebouwd en zachter van inborst dan de Chi
neesche. De muildieren kwamen allen beslagen aanmaar volgens het
oordeel der geleiders was het beslag bij terreinen als te Batavia niet noo-
dig, zoodat het afgenomen werd; mocht de noodzakelijkheid later blij
ken, de muildieren op beslag te stellen, dan zou zonder bezwaar van
de Europeesche hoefijzers kunnen worden gebruik gemaakt. Vervol
gens werden beide soorten van muildieren aan eene vergelijkende proef
onderworpen, waarbij hun draagvermogen onderzocht zoude worden. Daar
toe werd vooreerst een draagzadel met hoofdstel naar het Chineesche
type, doch voor het vervoer van twee kisten, die elk tien schoten voor
het bergkanon konden bevatten, ingericht en bij den constructiewin
kel ontworpen. De draagbok woog 24 KGieder der bepakte kisten
73,5 KG., zoodat de last in 't geheel 171 KG. (volgens de geleiders
