250
Door middel van dezen elementairen weerstand der lucht is men
nu in staat, den weerstand te bepalen tegen lichamen van verschil
lenden vorm, uitgaande van de onderstelling, dat op elk element van
dat deel des oppervlaks, dat blootgesteld is aan de lucht, bovenge
noemde elementaire weerstand werkt. Men kan de toepassingen
hiervan vinden in Maijevskïs „Traité de la balistique."
Uit de theoretische beschouwing van Newton en die van anderen,
op denzelfden grondslag gebouwd, volgt de wet, dat de weêrstand van
de lucht evenredig is aan het vierkant van de snelheid en evenredig
aa,n de projectie van het lichaam op een vlak, dat loodrecht staat op
de richting van de beweging. De tweede wijze, n.l. de methode om
door proefnemingen te geraken tot eene empirische wet omtrent den
weêrstand, toont echter te groote afwijkingen van deze wet aan, dat
zij bij baanberekeningen gebruikt mag worden, indien de snelheid
van het te bewegen lichaam niet groot is. Zooals reeds vermeld is,
heeft Newton ook den proefondervindelijken weg ingeslagen om den
weêrstand van de lucht te bepalen; men diende daartoe de initiale
snelheid te kennen, waarmede een lichaam zich in de lucht beweegt.
De oudste wijze om die snelheid te meten, bestond uit de bepaling
van de drachten, waaruit, met behulp der formules bij eene aan
genomen wet van weêrstand, of door den weêrstand te verwaarloozen,
de snelheid werd berekend.
Deze wijze van snelheidsbepaling werd later door Lombard
verbeterd en is door hem in zijn „Mouvement des projectiles",
1797, breedvoerig beschreven. Nauwkeuriger, doch in de toepas
sing moeilijker is de berekening der snelheid uit de meting van
de hoogte en den duur der klimming, welke methode Bernouilli
heeft gebruikt. („Hydrodinamique", Strasbourg 1738). Nog eene
andere methode, die gevolgd is geworden, bestaat in de bepa
ling van de snelheid met behulp van den waargenomen duur der
baanhoe korter de baan, des te nauwkeuriger zal de tijdsbepaling-
kunnen zijn. Deze handelwijze werd toegepast om de snelheid van
bommen te meten, met behulp van de rotatiemachine van Matthey
welke door D'Antony beschreven is in zijn werk: „Examen de la
