- 356
uitgebreid, ais noodig is om dat zoo onmisbare dienstvak aan zijne be
stemming te doen beantwoorden.
Alleen de Kapiteindie volgens de bepalingen bestemd is om met bij
zondere opdrachten belast te wordenheeft werkzaamheden van voorberei
denden aard. Hem is opgedragen zich met de chefs van staven in de
militaire afdeelingen op Java in commissie te stellen, ten einde gegevens
te verzamelen met het oog op een oorlog met een Europeeschen vijand.
Op het gebied der voorbereiding tegen een Europeeschen vijand is dus
eene schrede voorwaarts gedaanmaar in voorbereiding tegen de Inland-
sclie vijanden een werk van colossalen omvang kan men nog geen stap
verder zijn.
De Heer De Waal, het zij nogmaals gezegd, make zich dus geene
illusiën. Als weder eene groote expeditie moet worden uitgerust, zijn
wij even ver als in 1864, en verkeeren wij in denzelfden toestand als
vóór den Atjehschen oorlog.
Het nog onontgonnen gebied waarop de Indische Generale staf moet
werkzaam zijn, heeft een colossalen omvang.
Om van den omvang dier werkzaamheden een indruk te krijgenstelle
men zich voor, dat de oppervlakte van het Nederlandsch gebied in Oost-
Indië door den Luitenant ter zee Melvill van Carnbée berekend werd
op 28923,2 geographische mijlen, dat is 48 maal grooter dan de
oppervlakte van het koningrijk der Nederlanden in Europadat verder
dat gebied bestaat uit tal van eilandendie voor een groot deel weêr in
verschillende rijken gesplitst zijn; dat eindelijk al die rijken afzonderlijk
in beschouwing moeten worden genomen.
Men bedenke verder, dat om de noodige gegevens omtrent al die rijken
te verkrijgen, men niet, zooals in Nederland ten opzichte van Frankrijk
en Duitschland kan geschieden, de laatste werken over die rijken slechts
behoeft op te slaan en daarbij uitmuntend uitgevoerde kaarten kan raad
plegen, maar dat men den geheelen inhoud moet doorwerken van archiefkas
ten waarin verslagen en archieven van vroegere expeditionrapporten
van patrouillecommandantenwegverkenningenadviezen van militaire
en civiele autoriteiten over vermindering van bezetting van het gewest
of over de opheffing van vroeger bestaande versterkingen, verslagen, rap-
Porten en aanteekeningen der ambtenaren van het Civiel bestuur en van
officieren der Zeemacht, enz., enz., zijn opgeborgen, om ten slotte na be
studeering, schifting en vergelijking van al die bronnen, die elkander
dikwijls weêrspreken, veelmalen nog weinig resultaat te erlangen,
zoodat men de gegevens, die dan verkregen worden, nog moet toetsen aan
