483
en uitrusting van het leger geheel op het eiland Java werd gemaakt,
zonder dat daartoe goederen uit Europa benoodigd waren. „Het
linnen werd te Samarang en Djocjacarta geweven en. geverwd; het
lederwerk werd te Soaracarta en te Samarang vervaardigd." Moge
dit het nageslacht tot ernstig nadenken stemmenwanneer het een
maal van de hulp van Nederland verstokenop eigen beenen staande,
lndië tegen een buitenlandschen vijand zal moeten verdedigen! Be
schaamd moeten wij thans op onze onmacht wijzen. Onze kennis
van de hulpbronnen in lndiëvan de krachtendie er aanwezig zijn,
blijft gebrekkig. En in plaats van die hulpbronnen meer en meer,
beter en beter te leeren kennenwordt ons zoo veel mogelijk ingeprent,
aan den leiband van Nederland teloopen. Is dat regeeringsfreMEen
staatsman moet vooruitzienniet bij den dag leven. Gouverner Jest
préooir schijnt alleen in de verbeelding van schrijvers te bestaan.
De behoeften der Artillerie moeten daarentegen voor een zeer groot
gedeelte uit Europa besteld worden. Men denke b. v. aan wapenen
ernstvuurwerken en materieel. Deze artikelen worden op rijksinrich
tingen of onder toezicht van rijkswege vervaardigd. Men onderscheidt
daarbij twee gevallenaanmaak in Nederlandvdor zoo verre de
inrichtingen alleen in Nederland bestaan (geschutgieterijgeweerfabriek)
of dat de soortgelijke inrichtingen in lndië niet alleshetzij in voldoende
hoeveelheid of in verschillende soorten kunnen (mogen?) leveren
(buskruitmolenspyroteclmische werkplaatspatroonfabriek) en aan
maak in lndië. De strenge eischen, welke men ten opzichte van
model en confectie aan die artikelen steltmaken den aanmaak bij
particulieren bijna onmogelijk. Het feit, dat men geschut in het
buitenland laat vervaardigen, zoo als bij Kruppis een geheel bij
zonder geval. Maar behalve deze artikelen zijn er nog vele andere
benoodigdhedenvele waarvan aan vaste modellen onderworpen zijn.
De Artillerie wijkt ongaarne daarvan af, want alles wordt kruiwa
gens b. v.in den „Instructie-inventaris" beschreven, en wijkt men
eenmaal daarvan af, dan zou die inventaris onleesbaar worden. Dit
neemt niet weg, dat vele modellen van de hier bedoelde artikelen
zoo eenvoudig zijn, dat deze niet uit Nederland besteld behoeven te
worden enwanneer ze niet bij den Constructie-winkel te Soerabaja
wegens andere bezighedenvervaardigd kunnen worden, wellicht, even
