484
goedkoop, door de particuliere industrie in Indië zouden kunnen
worden afgeleverd. Bij de meeste materialen voor de Artillerie zoude
b. v. het stelsel van aanschaffing in Indië zeer goed toe te passen
zijnde benoodigdheden voor ernstvuurwerken b. v. weer niet, omdat
daarbij eischen moeten worden gesteld, welke veelal bij het gebruik
voor het algemeen geene reden van bestaan hebben.
We veroorloven ons echter omtrent de benoodigdheden voor de
Artillerie de ondervolgende opmerking. Wij hebben in Indië bus-
kruitmolenseene pyrotechnische werkplaatseene patroonfabriek
een constructiewinkel. Indien het Indische leger zijn geschut en
zijne geweren uit Europa ontvangt, bestaat daarvoor de eenvoudige
reden, dat we op dat gebied in Indië nog niets kunnen voortbrengen.
Maar projectielen, patronen, buskruit? Waarom levert de patroonfa
briek te Soerabaja, nu ze er eenmaal is, niet al de voor Indië
benoodigde patronenen moet de hulp van Nederland weder in het
ontbrekende getal voorzien? Geschiedt dat voorbedachtelijk Zou
Indie niet in staat wezenzelf in al zijne projectielen en zijn buskruit
te voorzien? En dan de bestanddeelen van het kruit? De salpeter
krijgt men, vermeenen wij, uit Britsch-Indiëde zwavel uit Sicilië.
Levert dan Indië of Java deze artikelen niet op? Wel zeker. Ten
tijde van Daendels alweder bestelde men ze niet uit het buitenland.
In het bovengenoemde werk lezen we o. a. „De salpetermakerij
welke door den Heer I). Van Hogendorp in den Oosthoek is aange
legd, was in andere handen overgegaan en geheel vervallen. Dezelve
is door het Gouvernement gekochten reeds werd in dezelve tot 70,000
pond in 'tjaar vervaardigd, welke de salpeter van Bengalen over
trof, als slechts elf percent, en dus zestien percent minder, bij het
raffineren verliezende. De picol kwam te staan op Rd. 15, maar het
vooruitzigt was, die te brengen op Rd. 10, en de hoeveelheid op
100,000 pond, welke meer dan toereikende is voor de behoefte."
Zwavel en salpeter vindt men op Java. In het door het Departement
van Oorlog in 1877 opgemaakt verslag van het onderwijs voor het
Indische leger ten behoeve van de tentoonstelling te Parijs leest men
in eene noot van 30 (Apprentissage pour les artificiers)Les
poudreries se trouvent a Bodjong-lez-Samarang et a Ngawi. Le
salpètre vient des Indes Anglaises et le soufre de Sicile. L'ile de
