542
Indisch velddienstreglement pertinent en in details voorgeschreven wordt,
hoe die rapporten en verslagen ingericht moeten zijn, wat ze moeten
mededeelen, zal het anders worden.
"We behoeven dus niet bij de archieven te borgen.
Indien we hierboven onze verwondering te kennen gaven, dat de ze-
vettjarige Atjehsche oorlog op tactisch gebied zulk eene buitengewoon
schrale litteratuur oplevert, hebben we het recht daartoe. Schatten we,
dat 2000 infanterie-, cavalerie- en artillerie-officieren dien oorlog een-, twee-
of meermalen hebben bijgewoond, dan maken wij ons aan geene over
drijving schuldig. Zou daarvan niet 20, d. i, l0/o, dagboeken hebben aan
gehouden, waarin zij o. m. vermeldden alles wat uit een tactisch oog
punt voor hun wapen tijdens dien oorlog van belang was? Zijn derge
lijke journalen nooit op wetenschappelijke bijeenkomsten behandeld? En
achten de bezitters er van hetgeen ze daarin, onopgesmukt, zoo eenvou
dig mogelijk, dag aan dag, onder de versche indrukken van het gebeur
de, op toekenden, van zóó weinig belang, om daarvan door middel van de
pers mededeeling te doen Duitsclie en Fransche officieren, die den oor
log van 1870 1871 hebben bijgewoond, Oostenrijksche en Pruisische
officieren, die in 1866 voor het eerst den oorlog leerden kennen, hebben
dit anders opgevat. Velen onzer kennen de geschriften van Von Verdy
du Vernois, velen hebben met genoegen kennis gemaakt met de door den
Heer Evenwel vertaalde Taktische Riickblickê, eene der vruchten van de
tijdens 1866 in Europa opgedane oorlogsondervinding. Velen eindelijk
is het mede uit het Duitsch vertaalde Dagboek van een compagniescomman
dant niet onbekend. Ziedaar voorbeelden genoeg. Een Verdy moge
over officieele gegevens kunnen beschikken en daardoor aan zijne werken
zeker, moeilijk te omschrijven, maar gemakkelijk te begrijpen, cachet geven,
bij de twee laatste hier genoemde, alsmede bij zoo vele andere werken
vindt men dat cachet niet. Maar hebben ze daarom goene waarde
Misschien voor het gros der subalterne officieren veel meer dan gewoonlijk
gedacht wordt. Moge de Atjehsche oorlog althans ons op dit gebied spoedig
meer te lezen geven.
Het werk van den Kapitein Rehm vinde bij het Indische leger vele
koopers. C.
