600
Eene tijdige en behoorlijke verpleging omvat te velde de gevallen
op marschop liet bivouac of in bentings en in gevecht. Tot de ele
menten der hulp van de Geneeskundige dienst aan den zieken of
gewonden militair in deze gevallen behoort niet alleen de arbeid van
den eigenlijken artsmaar ook van hen, die dezen daarin moeten bijstaan
vooral wanneer het geldt de eerste liulp te veldebij gevechten meer
dan bij marschen, de hulp voor het opzoeken der gekwetsten en doo-
den, het leggen van noodverbanden, zoo noodig, en het vervoeren
der patiënten naar de verbandplaats, waarvoor noodig zijn dragers
en brancards (tandoes, raderbaren, enz.) middelen voor het voorloo-
pig verband en de personen om dit verband te leggen, de dragers
te surveilleeren en het in de voorloopige rustplaatsen brengen dei-
gekwetsten te dirigeeren. De arts kan dit alles niet doen of nagaan
niet alleen, maar het is ook beter, dat anderen dat voor hem doen.
De arts behoort op de verbandplaatsen en in de veldambulances te
zijn, waar hij de gekwetsten voorloopig behandelt, de hoogst noodige
operatiën verricht en de gewonden vervolgens naar de hoofdambulance
te velde (of het ziekenschip) opzendtop het terrein van het gevecht
zelf moet hij zich zoo weinig mogelijk bevinden; daar is zijn werk
kring niet evenredig aan de kunde, die hij bezitten moet, maar hij
kan ook op de verbandplaats veel grootere diensten verrichten. Ie
der zal ons begrijpen wat wij onder dat hulppersoneel verstaan en
dat wij in de eerste plaats de ziekendragers noemen. Ja, die zijn in Indié
te velde ook te vinden, maar het zijn of gewone soldaten of dwangar
beiders Niemand ontkent het groote nut van de aanwezigheid van
dit element, maar niet allen weten wat een geoefende ziekendrager
waard is en welke opleiding zoo iemand moet ontvangen. In Indië
is daarvan nog geene sprake. De taak van den ziekendrager en
hulp ziekendrager moet zijn, de gekwetsten gedurende en na het ge
vecht op te zoeken, hen te verkwikken en, bij ontstentenis van een
onderofficier der hospitaalsoldaten, het eerste verband te leggen. Die
onderofficier bij elke compagnie Infanterie b. v. minstens 1 in
te deelen is de Lazarethgehülfe van het Duitsche leger, de rech
terhand van den bij elke afdeeling (b. v. een bataljon) veldtroepen
in te deelen officier van Gezondheid, de persoon, aan wien bij dat
leger gewoonlijk de behandeling der in den regel onbeduidende en
