615
getrokken kanonnen van 12 cM. en 8 cM. Veld dezen bevestigingsvorm te
wijzigen en den compositiebodem los te plaatsen op den omgezetten rand
van de bus (zie „Instructie-Inventaris voor de Artillerie der Landmacht
in Neder landsch-Oost-Indië", Hoofdstuk II, bl. 23). Hierover lezen
wij op bladz. 60, 61 en 62 van liet B. O. over 1876 78, dat wij niet
in aller handen kunnen onderstellen, het volgende:
Wijziging der kartetsen voor 12 cM. Br. Getr. en 8 cM. Veld.
Bij de oefeningen, in 1871, 1872 en 1874 door de 8 cM. veldbatterijen gehouden,
was het eenige malen voorgekomen, dat de kartetsen, in plaats van in den vuurmond
te verbrijzelen, dezen in hun geheel verlieten en meestal eerst bij den eersten aanslag
uit elkaar geraakten.
Men meende dit te moeten toeschrijven aan bederf van het buskruit in sommige
lang opbewaarde kardoezen van den voorraad der batterijen.
Sedert echter de noodige maatregelen getroffen waren, om verzekerd te zijn, dat al
de bij de batterijen aanwezige kardoezen buskruit van voldoende portée inhielden
(Order voor de Artillerie, No 10 van 1875) kwam liet niet verbrijzelen der kartetsen
nog steeds, en wel in niet geringe mate, voor (zie bl. 7 en 8 van het Overzicht 1874-
75 en bladz. 7 van dit Overzicht.)
Dat de kartets, oorspronkelijk geschoten met eene lading van 0,75 KG., voor de
thans gebezigde van 0,70 te hecht geconstrueerd is, lag als gevolgtrekking voor de hand
(myns inziens is dit verschil verbazend gering in vergelijking met dat tusschen de
ladingen der kanonnen van 8 elt. Veld en die van 8 cM. Bergrespect. 0,70 en 0,30 KG.)
doch hier tegenover stond, dat bij de proeven en oefeningen in 1868 en 1870 van
133 kartetsen, met 0,70 KG. lading geschoten, geene enkele niet in den vuurmond
verbrijzeld was, waarbij evenwel opgemerkt wordt, dat de worpsverheid van het in die
jaren gebezigde buskruit bijzonder groot was.
De Chef van het Wapen achtte het, in aanmerking genomen dat het kartetsschot m
critieke oogenblikken wordt aangewend, en men dus van de behoorlijke uitwerking
daarvan, ook bij gebruik van buskruit van normale portée, verzekerd moet zijn, dringend
noodzakelijk om het gebrek op afdoende wijze te verhe&n {deze dringende noodzakelijk
heid bestaat m. i. nu ook). Ook hij de kartetsen voor het getrokken bronzen kanon
van 12 cM. had zich gedurende de oefeningen der 16» compagnie m 1876 (zie bl. 12)
hetzelfde euvel voorgedaan; van 20 verschoten kartetsen hadden 9 den vuurmond in
haar geheel verlaten, zoodat ook ten opzichte van deze soort projectielen voorziening
noodig geacht werd.
Naar het gevoelen van den Directeur van den Artillerie-eonstructiewinkelzou
het gebrek op de eenvoudigste wijze te verhelpen zijn door liet zwakker maken dei-
bus, en wel door den naad, die steeds de zwakste plaats zal blijven, minder sterkte
sold'eerenterwijl bovendien de bodem los in de bus zoude kunnen geplaatst worden.
Wel kwam het voor, dat de gesmolten zwavel, waarmede de kogels vastgezet zijn.
eene te hechte verbinding vormt, aangezien hij de oefeningen der 16e compagnie eene
kartets was teruggevonden, waarbij bodem en deksel waren afgeslagen, en de bus met
de kogels nog ééne massa uitmaaktenen ook verscheidene groepen kogelsdoor
