89
De veld-artillere, welke mede gezonden moet worden, zoude kunnen
bestaan uit 48 (27) stukken van onderscheidene kalibers, als:
8 stukken van 12 jj)
12 6
20 3
8 houwitzers a 6 duim.
"Wij nemen de vrijheid hierbij sub La. I een tableau over te leggen
van de onderscheidene benoodigdheden voor de voorschrcvene veld-artil-
lerie. Wij beschouwen dit wapen van het uiterste gewigt, vooral daar
het voor een aanzienlijk gedeelte contribueert tot de superioriteit, welke
Europeanen op de Indische volkeren hebben, welke superioriteit door al
le mogelijke middelen moet worden gehandhaafd.
Wij kunnen van geen zwaarder Artillerie, dan bij voorbeeld tot het
aanleggen van permanente fortificatiën, werken of batterijen spreken, daar
het ons onbekend is, wat er bij eene eventuële overname der koloniën
nog zal voorhanden wezen. Toen zij aan de Engelsclien zijn overgegaan,
was er nog een schoone voorraad geschut.
En vermits wij nog handelen over het personeel en materieel, benoo-
digd voor de koloniën, achten wij het noodzakelijk, Uwe Koninklijke
Hoogheid bedacht te maken, dat op het eiland Javadoor de zorg van
den Luitenant-Kolonel de Frees, een atelier van constructie is opgerigt
geworden, dat voor die kolonie van het uitgestrektste nut is geweest
(28) en aan deszelfs oprigter zeer veel eer aandoet. In dit atelier wor
den in de eerste plaats aangemaakt alle soorten van affuitage en ver
dere benoodigdheden voor de Artillerie, als laadgereedschappen, enz.
Voor de schepen werd er allerhande soort van ijzerwerk gefabriceerd,
alsmede blokken en andere dingen, en voor de duitenmunterij cylinders
en meer zware machines. Dit atelier zal dienen te worden aangehouden,
indien de Engelsclien het geconserveerd hebben, of weder opgerigt, in
dien het niet meer bestaat. Onder La. K verêeren wij ons eene tabel
over te leggen, aanwijzende het getal en de soort der werklieden, daarbij
vereischt, met opgaven van materialen, welke naar Java zouden moeten
worden gezonden, ten einde dadelijk aan de werkzaamheden in het ate
lier activiteit te kunnen geven.
In vorige dagen was er op Java eene zoogenaamde marine-schoolzij
is daarna in eene artillerie-school veranderd, doch in de laatste tijden
verloopen, uit gebrek aan instructeurs. (28) Het zoude van veel belang
zijn dit weder te herstellen en dat te dien einde eenige bekwame instruc
teurs uitgezonden werden.
