182
bevolking van circa 23 millioen zielen, die in gewoontenzeden en
godsdienst zoo hemelsbreed van ons verschillen, aan ons moeten
hechten. En daartoe kan, naar ons inzien, alleen dienstig zijn een
wel ingericht burgerlijk bestuur, ondersteund door eene gewapende
macht."
Wij miskennen de diensten van het civiel bestuur niet. Wij leggen
geene blaam op de verrichtingen der ambtenaren. Wij doen aan
hunne verdiensten niets te kort, zonder die evenwel te overschatten
zoo als dikwijls gedaan wordtmaar wij protesteeren tegen het begrip,
dat een officierwien het vereenigd civiel en militair gezag wordt
opgedragen, niet met evenveel zachtheid en gematigdheid eene In-
lanclsche bevolking zoude kunnen regeeren als een civiel ambtenaar.
Het komt er slechts op aanwien de Regeering met het voeren van
dat gezag belast. Dat zij meer dan eens eene verkeerde keuze heeft
gedaanwillen wij niet ontkennenmaar de gevallendat zij zich in
de keuze van civiele ambtenaren heeft vergist, die zoodanige zachtheid
en gematigdheid niet bezaten en zoodoende expeditiën uitlokten, die
door het beleidde zachtheid en gematigdheid van officieren moesten
worden beëindigdzijn niet zeldzaam.
Toch zijn wij het met den Heer Francis eens, dat in eenivel inge
richt bestuur geen officiermaar een civiel ambtenaar het gezag moet
voeren. Wij zijn de leer niet toegedaan, dat in zoodanig bestuur het
militair element moet bovendrijven. In eiken welgeordenden staat
zal in normale toestanden het civiel element moeten besturen. In
Frankrijk moge men nog de leer toegedaan zijn om koloniën door
officierenvoornamelijk van de Marinete laten besturenvan dit
denkbeeld komt men ook daar langzamerhand terugdaarbij vergeto
men niet, dat in dat land de Minister van Marine tevens Minister van
Koloniën is. Ook in de Engelsclie koloniën worden officieren met
allerlei civiele betrekkingen belast; maar daarbij vergete men niet,
dat de elementaire opleiding van den Engelschen officier veel meer
waarborgen geeftover niet-militaire aangelegenheden ruimere begrip
pen te hebben dan de Fransche en het gros der Indische officieren.
Wat verstaat men echter in Indië onder een wel ingericht bestuur?
Wij zouden zeggen, een bestuur dat reeds goed georganiseerd is en
eene bevolking heeft, die in vrede leeft, Indien nu alle onze buir
