22 i
Vice-Gouverneurs van hetgene, zoo den handel als oorlog concerne
rende, in hare kwartieren passeert, altijd goede correspondentie zul
len houden".
De aanbeveling' om goede correspondentie te houden, was niet over
bodig, want art. 36 luidde zeer duidelijk„En opdat alle zoodani
ge, der Comp. schadelijke en dangereuse jalousiën en contentiën
tusschen de overheden en bewindhebbers, als voor dezen te meerma
len voorgevallen zijn, in alle de oorlogs-exploiten te water of lande,
mogen verhoed en voorgekomen worden, zoo zullen de Gouverneurs
en Raden altijd ordre stellen, dat in alle exploiten te water de Vice-
Admiraal, of die in deszelfs plaats voor kommandeur gesteld wordt,
het opperste gebied, zoo wel over de soldaten en krijgsoversten, als
over het bootsvolk en andere in die vloot wezende, mag hebben, en
alles doen en dirigeren met advys van den breeden Rade en scheeps
raad, die hem medegegeven zal wordenmaar in alle landtogten en
krijgs-exploiten te land zullen de voorz. Gouverneurs en Raden den
kommandeur en oppersten krijgsoverste, of die in deszelfs plaats
gesteld wordt, zoo haast en zoo lang als het volk aan land zal we
zen overal, en zoo wel bootsvolk, als soldaten en andere, te land
wezende, het opperste gebied, beleid en directie van zaken, met zij
nen bijgestelden krijgsraad, bevelen, die nogtans 't scheep komende,
al te zamen wederom onder des Vice-Admiraals en des breeden
raads gebied en kommandement zullen staan, tot dat een ieder we
derom gekomen zal wezen ter plaatse zijner residentie, of daar hem
geordonneerd zal wezen te gaan."
Dat civiele toezicht bij alle landtochten en krijgs-exploiten te land
was curieus, doch in een tijd toen men onder krijgsvolk eigenlijk de
equipage der schepen van oorlog verstond, zeer te vergevenvooral
als men nagaat, hoe vele jaren daarna de gedeputeerden te velde in
het vaderland dat toezicht nog uitoefenden! Art. 17 der „Punten en ar
tikelen in forma van Instructie, gearresteerd den 17en Maart 1632
ter Vergadering van de XVIIen, ter Kamer van Zeeland, binnen
Middelburg, waarnaar Hendrik Brouwer, Gouverneur-Generaal van
wege de Nederlandsche vereenigde O. I. Compagnie, op Batavia ko
mende, mitsgaders de andere aanwezende Raden van Indië, aldaar
op Batavia als op andere plaatsen meer residerende, zich zullen heb-
