433
daaraan worden toegeschreven, dat men zich tengevolge van overdreven
en onjuiste berichten daarvan eene verkeerde voorstelling had gemaakt
en men daarin min of meer eene geregelde Europeesche versterking-
meende te vinden, terwijl die toch niets meer was dan eene gewone
Inlandschevan eenigszins grootere afmetingen en betere bewapening
dan gewoonlijk.
De betrekkelijke ligging van den Kraton was voldoende bekend
ze was vrij nauwkeurig aangegeven op het kaartje, dat aan de troe
penmacht bij de eerste expeditie was medegegeven. Dat do eerste
expeditie binnen zeer korten tijd voor de Alesigit, ja zelfs voor den
Kraton wasdat de Marine later met juistheid hare schoten in den
Kraton wist te brengen, zijn, dunkt ons, bewijzen te over voor
deze stelling. Met het kompas in de hand, had mendie betrekkelijke
ligging in het oog houdende, de omtrekking wel kunnen uitvoeren;
groote hindernissen wist men, dat niet aanwezig waren en pagars,
galangans, kampongs en sawahs had men even goed toen als later
moeten passeeren. Dat zulk eene operatie meer intelligentie vordert
dan het eenvoudig volgen van een gids, zooals nagenoeg altijd gebeurt,
ook al heeft men vrij goede kaarten, is zekermaar men loopt dan
ten minste bij goede leiding geene kans, van in een kringetje te
worden rondgeleid of opzettelijk rechtstreeks tegen eene vijandelijke
stelling te worden gevoerd, zooals vroeger en later in Atjeh meer
malen gebeurd is.
De gegevens in 1878 en 1879 waren waarlijk niet zooveel beter,
en toch is men overal gekomen, waar men wilde zijn. De kaarten
van de toen doorloopen terreinen vertoonen dezelfde aaneenschake
ling van kampongs en sawahs als in de nabijheid van den Kraton.
Men wist toen ten naastenbij de richting, waarin men marcheeren
moest, maar dat wist men vroeger ook, ten minste bij eenig nadenken
kon men het weten. Het eenige voordeel, dat men bij de operatiën
in 1878 en 1879 had boven vroeger, was eene soort van weg; maar
men moet dat voordeel niet te hoog schatten; die zoogenaamde weg
heeft nog heel wat gekost om er voor de latere operatiën iets bruik
baars van te maken.
Ook al heeft men de meest nauwkeurige kaart van een Indisch
terrein, dan wordt er juist door de eenvormigheid van die terreinen
28
