459
hij toen en later het niet gewaagd heeftdien te overschrijdenmoet
worden toegeschreven aan vrees van zijne zijde en waakzaamheid
aan de onze, maar toch zou hij er eindelijk toe gekomen zijn, had
Pel niet zeer spoedig ingezien, dat de zuiver passieve verdediging,
waartoe hij in het begin gedwongen werd, door gebrek aan troepen
onhoudbaar was en op onzen ondergang zou zijn uitgeloopen. Voor
zeker, Pel, die met voorbijgang van anderen, door Generaal Van
Swieten werd aangewezen om het door hem begonnen werk te voltooien,
zou niet zonder gegronde redenen van de hem voorgeschreven gedrags
lijn zijn afgeweken; want men moet aannemen, dat toen Generaal
Van Swieten het oog op hem vestigde, deze de overtuiging had,
dat Pel zijne inzichten deelde.
Al kunnen we echter als zeker aannemendat dit in het begin
het geval was, weldra bleek het tegendeel. Eene der eerste daden
van Pel was, door het zuiveren vau het omliggende terrein zoowel
van vijanden als van struikgewas, zich ruimte te verschaffen; maar
de omstandigheden, waaronder dit geschieddevoortdurend verontrust
door een onvermoeiden vijandwaren oorzaakdat de opruiming van
dat struikgewas slechts zeer gebrekkig geschiedde, zoodat het in
1877 weder tot den vorigen toestand was teruggekeerd en wijdestijds
de wallen langs wandelende, dikwijls het hoofd hebben geschud
over de verregaande zorgeloosheiddie zulk een verraderlijke rimboe
rondom onze hoofdvestiging liet bestaanwant al was die voor onze
weinig geoefende soldaten eene moeilijk te passeeren hindernisvoor den
Atjeher bestond daar gelegenheid te over om zich in stilte te verzamelen
en den niet steilen en op verscheidene plaatsen lang niet hoogen wal
te overschrijden. Honderd, ja zelfs vijftig kloeke mannen zouden
ook nog in die dagen in staat zijn geweest, in den Kraton een bloed
bad aan te richteneenig in onze Indische krijgsgeschiedenis.
Dit is zelfs in het begin het geval niet geweest. De Generaal Pel heeft nooit
de inzichten van den Generaal Fan Swieten gedeeld, wat hij hem ook later (particulier?)
moge geschreven hebbenwaarop Generaal Van Swieten zich heeft beroepen. Reeds
vóór 26 April 1874 kon men het verschil van inzichten uit den mond van Kolonel
Pel hooren, Pel behoort reeds aan de geschiedenis toe, en deze heeft vecht op de waarheid.
Redactie.
