462 -
te vroeg de bezetting dier liniën had ingekrompen en zoodoende de
verdediging, die actief had kunnen zijn, weder in eene zuiver pas-
seve had veranderd. Want werkelijk begon tegen het einde van 1877
eenige rust in Atjeh te heerschen, en scheen het, als of de vijand
den strijd moede werd. Mogelijk was het de stilte, die den storm
voorafgaat, maar niet onwaarschijnlijk komt het ons voor, dat er
toen ook een geschikt tijdstip is geweest om met de noodige voor
zichtigheid het stelsel Van Swieten in practijk te brengen. Door onze
onbekookte handelingen ging echter het juiste oogenblik verloren.
De agressieve handelingen der tweede periode Pel hadden werkelijk
bij den vijand een gevoel van minderheid doen ontstaandat wel
niet volkomen was, zoo als wel gewenscht werd, maar dat toch door
verstandige maatregelen en vooral door eene flinke houding van onze
zijde tot goede resultaten had kunnen leiden. Maar onze maatre
gelen, onze woorden en daden, deden den vijand op nieuw onze
zwakheid en onze zucht zien om tot eiken prijs ons dien last van
de schouders te schuiven, en hij maakte daar willig gebruik van.
Had de tweede periode Pel ons bijna tot het doel gebracht,
ook de eerste had dat misschien kunnen doen, indien bij de feiten,
die deze periode kenmerkenwat meer stelselmatigheid ware betracht
en men de emplacementen der beschermende bentings wat minder
ondoordacht hadde gekozen. Eene oplettende beschouwing van de
ligging dier later telkens weder geslechte of verplaatste bentiDgs op
de kaart en vooral op het terrein doet telkens en telkens weder de
vraag opkomen, waarom hier en niet daar, en versterkt telkens bij
ons de overtuiging, dat het ons leger aan oefening voor en aan practijk
van den oorlog ontbreekt. Telkens en telkens weder komen wij op
de gedachte, dat men eenvoudig eene benting oprichtte, waar de
colonne na afloop van een meer of minder hardnekkigen strijd, na
den aftocht des vijands, toevallig halt hield en 't bivak betrok, zonder
dat er eens rondgezien werd of er in de nabijheid of des noods iets
verder niet een beter emplacement te vinden was, dat een ruimer
uitzicht op het omliggende terrein en dus meer veiligheid aanbood.
In de tweede periode van Generaal Pel was de Luitenant-Kolonel IJ. F. Meijer
chef van den staf.
Redactie.
