578
tingkommandanten kan en behoort gegeven te worden, is eene reden ge
weest, waarom door den heer Stieltjes en mij herhaaldelijk is aangedron
gen op het uitstrekken van de scliutterlijke dienst tot den 40 jarigen
leeftijd, want wij wilden dat de oudste ligtingen, bijv. de mannen van
35 40 jaren, op grond van hunne schutterlijke verpligtingen, ge
bruikt zouden kunnen worden voor schansarbeid en verschillende andere
werkzaamheden, waarvoor nu, volgens de instructie, de gewone burgerij
zou kunnen worden opgeroepen."
„liet komt mij derhalve voor, dat deze instructie niet in overeenstem
ming is met de Fransche wettenwaarop zij gegrond heet te zij.nen
dat zij alzoo geen effect kan sorteren. Nu bestaat er bovendien nog eene
instructie voor vesting-kommandanten en plaatsmajoors, van 11 Januarij
1815; eene instructie, waarbij wederom andere regelen zijn gesteld dan
bij deze voorschriften".
„Welke zullen nu de praktische gevolgen zijn van deze verschillende
regelen? Geene andere, Mijnheer de Voorzitter, dan strijd en verwarring."
^De burgerlijke autoriteiten zullen zich niet bekreunen om eene in
structie, die niet of niet geheel gebaseerd is op de wet. De militaire
autoriteiten zullen vasthouden aan hunne instructiënen ziedaar dan de
deur wijd opengezet voor tallooze conflictenjuist in een tijd, waarin de
meest mogelijke harmonie en zamenwerking, in het belang van het land,
noodzakelijk zullen worden geëischt".
„De Minister, door dit Koninklijk besluit te provoceren, heeft der
halve niet alleen den Koning doen nemen een besluit, dat niet in over
eenstemming is met de wet, maar hij hoeft ook schade gedaan aan 's
lands defensie".
Het belangrijke antwoord van den Minister van Oorlog Enderlein
luidde
„Ik kom nu tot de instructie voor de vesting- en fortkommandanten.
Ik reken deze instructie als volkomen aansluitende aan de bestaande
wettelijke bepalingen, en in deze meening werd ik gesteund door het
advies van mijn ambtgenoot voor Justitie".
„Men lette wel op dat de instructie geen voorschrift is voor de hoogste
autoriteiten, maar de bepalingen bevat van hetgeen de kommandanten
in staat van oorlog en beleg te doen hebben, en wat hunne regten zijn.
Vraagt hij: wat is staat van oorlog en beleg? dan geeft de instructie
alleen het antwoord dat de staat van oorlog en beleg ingaat zoodra de
Koning dit beveelt. De vesting-kommandanten hebben daarover verder
niet te oordeelen, en behoeven niet ingelicht te worden, wat in deze de
