185
het verbreken der gemeenschap, anders dan over zee, met de in
westelijke richting ageerende troepen?
Ten slotte zij hier nog opgemerktdat ook bij den marsch langs
het strandhoewel de onderlinge gemeenschap en die met de zee als
gemeenschappelijke basis voor de onderdeelen behouden bleef, onze
macht bijna altijd gesplitst heeft gemarcheerdgeageerd en gebivak
keerd, zoomede dat de marsch naar Pencijoeng op den 18en December
1873, overeenkomstig het denkbeeld van 0., plaats vond in twee colon
nes, waarvan de eene, de linker flank gedekt door de Tjipandjang
een geruimen tijd langs dien inham marcheerde.
Daar waar O. spreekt over de grasvlakte Lemboe, de oosterface
als front van aanval, de overtocht der rivier boven Pakan Atjeh, enz.,
blijkt, dunkt mij, duidelijk, dat hij mijne brieven niet bijzonder
oplettend heeft gelezen. Heb ik van bladz. 43 t/m 47 niets gezegd
over de weinige uitwerking onzer Artillerie en wel voornamelijk der
Vestingartillerie tegen goed versterkte vijandelijke stellingen; over
de noodzakelijkheid omwanneerzoo als Borel wildeeene écharpeer-
batterij ware aangelegd, ook den geheelen kampong Lemboe te bezetten;
over de machtsversnippering, waartoe het laatste op een oogenblik,
dat het voorzien in de behoeften van den troep toch reeds zoo groote
bezwaren opleverde, aanleiding zou hebben gegeven; over den
Zoo als men weet, waren de correspondenten van den Jctva-Bodetijdens de
tweede expeditie den opperbevelhebber niets minder dan gunstig gezind. Daarom
kan ik mij niet onthouden, mede te deelen wat op den 22en December 1873 door een
hunner werd geschreven. Het luidt als volgt en is ook niet onbelangrijk voor hem, die de
mogelijkheid van den marsch van Gigieng rechtstreeks naar Pantel Peralch wil beoordeelen.
„Bivak Atjeh-rivier, den 2en December 1873."
„In het bivak heerscht eene enorme bedrijvigheid, want vooreerst zullen we hier
wel blijven en van hier uit ageer en, en een ieder tracht dus, partij trekkende van
allerhande materialen, die de kampongs opleveren, zich een huis te bouwen en
zich zoo comfortable mogelijk in te richten
„Men is bezig eene brug over de rivier te slaan, ten einde de beide oevers te vereeni
gen, aangezien ook de overkant door ons bezet is en wij wel ook aan beide oevers
gelijktijdig zullen ageeren. Gezondheidstoestand beterende, maar nog niet pluis. Weer
buitengewoon goed. Wanneer onze operatiën tegen den Kraton zullen beginnen ten
eenen maal onbekend. Wij gaan zeer langzaam vooruit. Ook moeten nog tal van
materialen van boord komen, vooral zwaar geschut, ten einde den aanval voor te
bereiden. Juist daarom is het voor ons van groot belang, dat wij de rivier hebben,
