342
gewenscht, ja noodzakelijk, liet afwijken in de toepassing van tactische
beginselen (veroorzaakt door bewapening, getalsterkte, volksgeest, enz),
door de tegenpartij te kennenom daarop bij eigene handelingen bedacht
te zijn; maar men mag zijne gewoonten niet zóódanig veranderen, dat
beide partijen eene zelfde wijze van oorlogvoeren volgen. Dan zou de oorlogs
kans voorzeker zeer ten nadeele zijn van den bevelhebber, die zich schikte
naar zijne tegenpartij.
Ook is het niet de oude sleur, welke van vader op zoon overgaat,
maar zijn het wel degelijk de nieuwe scheppingen in de oorlogsvoering,
die den aanvaller de meeste kansen verleenen om te overwinnen.
De tactiek heeft geene vaste regelszij is geene positieve weten
schap.
De Grieksche phalanx voerde Alexander den Groote op den weg der
verovering, en door krijgslisten van nieuwe vinding en uitvoering bracht
Hannibal Rome op den rand van het verderfhet was Epaminondas
die zijne vijanden versloeg met eene nieuwe slagordestellingterwijl
Gustaaf Adolf door toepassingen van de hervormingen van onzen Manrits
van Oranje en van zijne school een groot en gelukkig veldheer werd.
Frederik de Groote bracht met zijne linietactiek Pruisen tot den rang
der groote mogendheden, en met eene nieuwe strijdwijze (tirailleeren)
verdreef Washingtonmet behulp van Lafayettede krijgshaftige troepen
van Groot Brittanië uit het grootste deel van Noord Amerikaterwijl
Napoleon I met zijne colonnetactiek en een vernuftig gebruik van groote
reserven zijne sterkere tegenstanders versloeg. En wat zien wij in de
oorlogen van 1859, 64, 66 en 70/71, welke in zeker opzicht een nauw
verband met elkander hebben Debij een door Napoleon III uitgevaardigde
instructievoorgeschreven methode tot een krachtig offensief optreden
bekroonde de theorie van de Fransclie aanvalstactiek in den Italiaanschen
veldtocht tegenover de stellingtactiek van de Oostenrijkers. 'Deze laatsten,
door onmiddelïjk den geest van hunne oefeningen en reglementen te ver
anderen, als gevolg van de heerschende meening, dat de overwinningen
van de Franschen aan een overal offensief optreden moesten toegeschreven
worden, vervielen in 1866 in een ander uiterste, door onoordeelkundig
steeds aanvallend op te treden in een strijd tegenover de betere vuur
wapens van de Pruisen. De Franschen haastten zich daarop een achtcr-
laadgeweer aan te schaffen, boter dan het toenmalige Pruisische. De
beoefening van den aanval werd echter op den achtergrond geschoven
alle aandacht alleen op het vuurgevecht gevestigden toepassingen van
kunstmatige dekkingsmiddelen werden overdreven. Von Moltke had de fouten
