347
de Anierikaansche boschbewonersde Mïguelets in Catalonië en do
Tijrolers door het aanwenden van eene eigendomtnelijke strijdwijze en
door goed gebruik te maken van de gesteldheid des lands zegevierden
over EngelscheFransche en Beijersche legers, even als de Vendeërs jaren
lang de Republikeinsche legerbenden, de Negers op St. Domingo en do
Spanjaarden op hun schiereiland de Franschen geruimen tijd zegevierend
het hoofd boden. "Werd niet door eene eigenaardige strijdwijze de Ne-
derlandsche vrijheidskamp gevoerd, vooral in het begin van den opstand?
Waaraan had de Transvaalsche Republiek in haren ongelijken strijd met
Engeland in de allereerste plaats hare herboren onafhankelijkheid to
danken? Was het ook niet de bijzondere wijze van oorlogvoeren en
het met tact en overleg gebruik maken van het terreinwaarmede de
Balineezen, de Padri's en de Atjehers zoolang aan onze troepen weer
stand boden en wat de laatsten betreft na een achtjarigen oorlog nog
niet geheel onderworpen zijn?
In berglanden wordt het zich tactisch ontwikkelen aan de tegenpartij
belet en zijn de goed geoefende schutters de geduchtste tegenstanders
terwijl de onder water staande, uitgestrekte, dikwerf terrasvormig aangelegde
sawahvelden bij het ontbreken van bruikbare wegen groote voordeelen
opleveren voor den verdediger. Yoor hem, die van deze Indische terrein
gesteldheid een doelmatig gebruik weet te maken, kunnen de daaruit
vootvloeiende voordeelen tegen de getalmeerderheid van de tegenpartij
tot een aanmerkelijken trap van gelijkheid komen en dit te meer, wan
neer reeds in vredestijd de oefening daarop wordt ingericht. Iiet is
toch geenszins in groote hoofdslagen, dat wij, wien altijd weinig aanvul
lingsmiddelen zullen ter dienste staan, de beslissing van den oorlog moe
ten zoeken, maar wel in het berokkenen van kleine nadeelen, welke den
aanvaller zoowel materieel als moreel benadeelen en een groot deel van
de voordeelen doen verliezen, welke overmacht en aanvalsinitiatief ver
leenden.
Met geene passieve verdediging is men tegen de overmacht bestand,
zooals de Boeren in de Transvaal weder duidelijk hebben aangetoond,
maar wel door steeds zoo veel mogelijk aanvallend op te treden en door
snelle bewegingen de mindere kracht te versterken. Het wegnemen van
toevoeren, gepaard aan verontrustingen en zoo mogelijk overrompelingen,
dwingt de tegenpartij bij het oprukken naar onze hoofdstelling tot eene
afmattende waakzaamheid en verhoogt eigen moed en moreel. Bovendien
kan het bezetten door kleine afdeelingen van enkele goede achterhoede-
positiën den opmarsch dos vijands zeer vertragen. Bereden troepen-
