596
bepaald vond hier te lande meer stof dan ergens elders. Nergens
is dan ook de strijd over gezag met meer heftigheid, met meer
afwisselende kansen, maar ook met minder duurzaam resultaat,
tusschen beide elementen gevoerd dan hier te lande.
Is in beginsel onder elk bestuur en in elk land eene codificatie
van het krijgsrechtvooral in tijden van oorlog en van binnenlandsche
beroerte, eene levensbehoefte voor den Staat, het exceptioneele
van zijn aard, het gevaarlijke ecner overmatige uitbreiding voor
de vrijheid der burgers en voor de onafhankelijkheid van het bur
gerlijk gezag hebben de Indische regeering, naar het schijnt, tot
dusverre huiverig gemaakt, aan die codificatie hare beste krachten
te wagen. Eene goede afbakening der grenzen van het civiel en
militair gezag ontbrak tijdens de O. I. Compagnie zoo wat geheel
Eerst nadat deze bezittingen in handen van den Staat kwamen,
verkreeg het militair gezag zijne eerste herkenbare gestalte en kwam
het sedert het krachtig bestuur van den Gouverneur-Generaal Daen-
dels, geholpen door den voortdurenden oorlogstoestand en de zwak
ke fundamenten, waarop sommige Indische staatsrechtelijke verhou
dingen na de reconstructie van het koloniaal bestuur, door den
korten duur van Daendels' regeeringzich nog bevondenin ont
wikkeling. Maar de ongewisheid der grenzen van sommige bevoegd
heden gevoegd bij het feit dat enkele daarvan aan de gewoonte
ontleend warenen het gemis van eenheid van beginselen bleven
den strijd tusschen beiderlei gezag aanwakkeren, zoodat men bij de
bepaling der grenzen van dat gezag voor bepaalde omstandigheden
telkens zijne toevlucht moest nemen tot antecedentendie soms zoo
tegenstrijdig waren, dat ook de gewoonte onzeker werd. Yoegt men
hierbij het verschijnsel, dat op dit oogeublik nog in het moederland
over de beteekenis van het hrijgsreclit verschil van gevoelen bestaat,
dan is het niet te verwonderen, dat door deze omstandigheden de
wapenen om elkanders gezag te bestrijden en afbreuk te doen, in
Indie nog voor het grijpen zijn. Afgescheiden hiervan waren er
andere oorzaken om den strijd tusschen het civiel en militair gezag
in Indië aan te vuren en do strijders te verbitteren. Wij bedoelen
oorzaken van geheel anderen aard dan de hier boven genoemde.
Pols. Ibid.
