606
De definitie van oorlogstoestand wordt ingewikkelder, wanneer
men met een buitenlandschen vijand in oorlog geraakt. Wanneer
vangt zoodanige toestand aan? Zal de definitie eenigen zin en hare
toepassing practisch nut hebben, dan moet men aannemen, dat die
toestand reeds bestaat, vóór dat de vijand onze grenzen overgetrok
ken is, ja, zelfs vóór dat de oorlogsverklaring gedaan is; derhalve
wanneer het oorlogsgevaar dreigt, wanneer het leger gemobiliseerd en
geconcentreerd wordt, zoo als ook in de artikelen 61 en 15 van
het Crimineel Wetboek voor het krijgsvolk te lande gezegd wordt.
De bevoegdheid om den oorlogstoestand af te kondigen, moet
voor Indië alleen bij den Gouverneur-Generaal of het militair gezag
berusten.
De staat van oorlog is dus niet anders dan een overgangstoestand
van den staat van vrede tot den staat van beleg. Het militair
gezag treedt dan meer op den voorgrond, zonder nog alle macht in
handen te hebben.
De definitie van staat van beleg is minder moeilijk te geven. Is
de staat van oorlog een toestand van naderenddreigend, maar feitelijk
nog niet aanwezig gevaar, de staat van beleg is daarentegen de
toestand van onmiddelijk gevaar. In algemeenen zin gesproken, moet
dus de staat van oorlog dien van beleg voorafgaan, omdat toch de
oorlog reeds verklaard is, vóór dat eene plaats belegerd wordt. Maar
het is daarom niet altijd mogelijk of noodig om vóór den staat van
beleg dien van oorlog af te kondigen.
Het woord beleg doet aan iets plaatselijks denken. Yolgens de
oude bepalingen konden dan ook alleen vestingen en versterkte plaatsen,
maar nimmer landstreken en niet-v er sterkte plaatsen in staat van
beleg worden verklaard. De nieuwere wetgeving vat echter de in
staat van belegstelling in veel ruimeren zin, zelfs voor geheele gewesten
op. Arooral in Indië moet men die ruimere opvatting huldigen.
Sedert 1S49 kunnen dan ook in Frankrijk geheele departementen
in staat van beleg worden gesteldterwijl dit evenzeer in Pruisen
{Duitscliland) het geval is, blijkens de „Erklarung des Belagerungs-
zustandes für einzelne Orte oder Districte De Europeesche revolutiën
sedert 1848 gaven aan de daartoe betrekkelijke wetten het leven.
Een opstand kan zich even goed in opene als in versterkte plaatsen
