631
1879, laatstelijk gegeven werd, kan als een der vele bewijzen daar
voor gelden. De humaner denkbeelden, die ook in Inclië gelukkig
meer en meer den boventoon krijgen, verzetten zich met kracht
tegen een onstaatkundigen maatregel met of zonder misleiding
onzerzijds gepaard als nog niet lang geleden in Atjeh onder het
bestuur te Kotaradja van den assistent-resident A. Solblijkens de
mededeeling in een goed geschreven opstel in dit tijdschrift heeft
plaats gehad, om een deel der mannelijke kampongbevolking,
door bemiddeling van het civiel bestuur en de kamponghoof
den, voor koeliediensten te pressen. De versnelde middelen van
communicatie in I-ndièzoo wel te land als te water, maken het boven
dien noodzakelijk om bij de voorbereiding eener expeditie met meer
spoed dan vroeger te handelen, ten einde den vijand niet de gelegen
heid te geven, zich tot den oorlog voor te bereiden. Moet dit laatste
nog door voorbeelden worden opgehelderd? Heeft de Indische krijgs
geschiedenis niet geleerd, dat elke expeditie vertraagd en verlengd is
geworden door gebrek aan transportmiddelen? Het is daarom voor ons,
Indische officieren, van het hoogste belang, de oorzaken op te sporen,
die zoo menig goed uitgewerkt plan, dat reeds tot een begin van
uitvoering was gekomen, hebben doen mislukken. Onze gegevens
beginnen eerst na 1830.
Het was de Legercommandant, Gfeneraal-Majoor Cochiusdie het
eerst omtrent het militair vervoerwezen iritgewerkte voorstellen
reglementen en begrooting van kosten aan de Indische regeering
indiende. Die voorstellen, in 1837 aangeboden, betroffen, behalve het
bewijs der noodzakelijkheid tot verbetering van het militair transport
wezen, denkbeelden over het vervoerwezen op Sumatra en de oprich
ting van een transportetablissement van Padang tot Bondjol. Hoe
zijne voorstellen en denkbeelden juist luidden, weten wij niet, maar
dat zijne bewijzen en argumenten grondig en overtuigend moeten
geweest zijn, bewijst het feit, dat spoedig daarna geen zes weken
later zonder eenige bemerking van regeeringswege, de ondervolgende
regeling bij Gouvernements-besluit getroffen werd.
1. Yoor het militair transportwezen worden tusschen Paclang en
„Naar aanleiding van eene bijdrage tot de kennis der geschiedenis van de tweede
Atjehsche expeditie", jaargang 1881.
