633
gaande dat weten wij wel mag echter niet worden afgeleid, dat
transportparken onder militair beheer voor het Gouvernement een
geldelijk nadeel zijn. Als wij aan het Sumatraansche transportpark
denken, mogen we nooit vergeten, ouder welke omstandigheden het
werd opgericht. Men had in de eerste plaats het hoofd te bieden
aan de aan den oorlog onvermijdelijk verbonden beslommeringen, een
oorlog, die ruim veertig jaren geloden gevoerd werd. Als men aan
de „gecompromi teerden" bij de veepest op Java, denkt, moet men niet
vergeten van welk gehalte de opzichters bij het transportpark op
Sumatra toen konden geweest en controle tegenwoordig veel beter
moet zijn.
In 1835 werden in Indië met belangrijke kosten een 800-tal ezels
uit Nederland aangebracht. Het hoofddenkbeeld schijnt lokking van
muildieren geweest te zijn. De ezels werden echterin het be
lang der vaderlandsche industrie in Nederland gekocht en dat was
dom, beweerde men, want daaraan is het toe te schrijven, dat het
plan mislukt is, dat beoogd werd. De zoölogen toch zeggen, dat de
ezel zich het krachtigst in het zuiden van Europa vertoont en de
exemplaren, die men in Nederland aantreft, verbasterd zijn. Het
grootste gedeelte der uitgezonden ezels stierf onder weg en de over
gebleven werden over West-Java verspreid, waar zij onder toezicht
werden gesteld van regenten, particulieren en ondernemers. Dat
factuurtje heeft veel gekost, hoeveel weten wij niet. De regenten
droegen over het algemeen weinig zorg voor de hun toevertrouwde
ezels. De ondernemers zagen geen voordeel in den ezel, omdat het
Indische paard, zoo als zij beweerden, meer draagt en minder ver
zorging noodig heeft. Slechts één particulier had sympathie voor den
ezel en hij alleen was het dan ook, die door croiseering met Javasche
merriën eenige flinke en sterke muildieren verkreeg. Toen in het
jaar 1835 nog onderzocht werd, hoeveel van de uitgezonden ezels
Aan het Ministerie van Koloniën schijnt men het onderscheid niet te weten tus-
schen muil ezels en muil dieren. Telkens leest men in officieelc stukken van muilezels,
in plaats van muildieren. Men zal zeker wel nimmer het plan hebben gehad om het
ongelukkige product van de paring van ezelin en hengst voor de verbetering van
het transportwezen te bezigen. Als men dus weer zoo iets leest, moet men maar aan
eene vergissing denken,
