1st
dwangarbeiders. Ezels, Muildieren en olifanten er permanent op na
te houden voor die expedition zoude evenzeer te veel kosten, 't Is
niet alleen om die lastdieren te onderhouden, maar ook om ze te
krijgen. Olifanten zoude men eerst moeten vangen en temmen of
getemd met personeel buiten onze bezittingen bestellen, hetgeen de
duurste, onzekerste en dus slechtste weg is. Yroor sommige expedi
tion en onder omstandigheden verboerende als tijdens den Atjelischen
oorlog, toen men alles moest aangrijpen om het transportwezen eenigs-
zins voldoende te maken, doet men verstandig, ook van den olifant
als lastdier zoo veel mogelijk partij te trekken; maar is het Indisch
militair transportwezen eenmaal goed georganiseerd, weet men een
maal, wat men moet doen om tot de oorlogsformatie van den Trein over
te gaan, hetgeen men vóór den Atjelischen oorlog en tot dusverre
nog niet wist, dan gelooven wij, den olifant die ons op den duur
te veel zoude kosten (voor Java zou men er geen 8, maar minstens
50 moeten hebben) als een der elemeuten van het transportwezen
te kunnen missen. Eene der grieven tegen den olifant is, dat die
zoo veel noodig heeft voor den inwendigen mensch en dat het ge
wicht van het voor het dier mede te voeren eten cn drinken op onze
terreinen in het algemeen tegenover het gewicht van den last, dien
het zelf moet dragen, te onvoordeelig isook eischt de olifant véél
meer verzorging en ten aanzien van zijne gezondheid meer conside
ratie dan een paard, os en karbouw. Dat. muildieren niet overal
willen loopen, waar paarden kunnen loopen, is ook in den Atjelischen
oorlog bewezen. Als draagdier zijn zij dus niet onvoorwaardelijk
boven bet. paard te verkiezen Maar daarbij vergete men niet, dat
Indië geene muildieren bezit. De laatste werden uit China cn «S'y-
rië besteldDat is, zoo wel voor de Bergartillerie als voor den
Trein, wat de aanvulling in oorlogstijd betreft, oen leeljjke factor,
tenzij men ergens op Java eene stoeterij voor muildieren opricht, wat
alweder niet liet voorbeeld der Malasorosche paardenfokkerij voor
oogen veel zoude kosten en dus weinig kans van slagen hebben.
Muildieren in vredestijd voor ons transportwezen te onderhouden,
Zie o. ra. „liet gebruik van olifanten in den Iiidischen oorlog" door N. (dag
blad „De Indiër" van October 1874).
Zie de laatste „Beknopte overzichten, enz," der Artillerie.
