153
zijn. Nu reeds moet men weten, hoe de Trein op het bericht, dat
oorlogsgevaar dreigtbehoort te worden georganiseerd. Maar ook
eene vredesorganisatie van den Trein moet er zijn. Wat wij onder
vredesorganisatie verstaan, dat zijn de krachten, die wij steeds van
ons transportwezen te velde beschikbaar moeten hebben voor onze
expedition. is dat een overdreven eisch? Hebben onze meeste
expeditiën niet geleerd, dat het transportwezen onvoldoende of gebrek
kig was? Weten wij niet allen, welke de gevolgen daarvan zijn
geweest? Was het hierbij niet steeds goedkoop is duurkoop? Zijn
onze expeditiën zoo zeldzaam of heeft de geschiedenis van 1816-1881
niet geleerd, dat er elk jaar een expeditie is?
Voor de vredesorganisatie van onzen Trein bezitten wjj een uit
muntend element, maar daarvan werd tot dusverre geen goed gebruik
gemaakt. Wij bedoelen onze dwangarbeiders. Hunne behandeling
laat veel te wenschen over. Gebruikten wij hen te velde, dan hebben
wjj ze vaak misbruikt en nooit genoeg beseft zoo als door een
bevoegd beoordeelaar zoo juist is gezegd dat zij de kurk vormen,
waarop de expeditie drijft! Maar ook hunne behandeling op hunne
wettige strafplaatsen laat veel te wenschen over. Meermalen waren
wij er getuige van, hoe slecht voor hunne voeding gezorgd werd door
de civiele autoriteit. Brengt dan 's lands belang mede, dat er vele
zieke, zwakke en uitgemergelde kettinggangers langs 's Heeren wegen
rondslenteren en er neervallen? Zeker niet, indien wij slechts aan
hunne onmisbare en goedkoopedoor de geschiedenis gewettigde hulp
(de laatste uitdrukking is van een Minister van Koloniën, die ruim
schoots den tijd heeft gehad, te eischen, de wet toe te passen of haar,
zoo als nu eerst gebeuren zal, te veranderen) bij onze expeditiën
denken! Het schijnt echter een gruwel nog te zijn in veler oogen om
onze kettinggangersaan wie Indiëmaar vooral het Leger zoo veel
verplicht is, goed te behandelen Als men hen op hunne wettige
strafplaatsen zich herhaaldelijk aan dagdieverij ziet schuldig maken,
schijnt men het niets natuurlijker te vinden dan hun geene betere
behandeling dan de bestaande te gunnen of hen bij onze expeditiën
te mogen afbeulen! Maar aan wie is het te wijten, dat onze dwangar
beiders buiten het terrein van den oorlog zoo weinig arbeiden Is
dat niet enkel en alleen te wijten aan het bestaande stelsel vau
