155 -
nisschien zijn de laatsten goedkooper. Maai' zeker is het, dat een
mlitair beheer, uit een ander oogpunt beschouwd, zeer groote voordeelen
;al geven. De dwangarbeiders zullen dan, onder toezicht van officieren
ju verder militair personeel, kader, beter behandeld worden dan
egenwoordigZiekelijke pliilantropie, hooren wij reeds zeggenGoed,
naar bij elke expeditieen telkens, als bij de Atjehsche, de nood aan
len man komt, zullen wij de vruchten van die ziekelijke pliilantropie
ilukkenAls het transportwezen goed georganiseerd is, als wij
:elkens een voldoend en krachtig aantal lastdragers hebben, zal het
loei der expeditie, ten bate van 's lands schatkist in de eerste plaats,
spoediger bereikt worden! Wij komen op dat ■militair beheer onzer
dwangarbeiders terug, zoodra wij kennis zullen hebben gekregen van
het nieuwe stelsel van dwangarbeid, dat ingevoerd moet worden.
Aan het einde van onze taak gekomen, beginnen wij, zelt te erkennen,
dat aan de volledigheid en degelijkheid van ons opstel véél ontbreekt.
Maar dat is het gebrek, dat aan het werk kleeft van ieder, die het
eerst over eenig onderwerp met eene studie voor het algemeen optreedt.
Een moest daarmede, ook met dit onderwerp, beginnen, en voorzoo
verre wij dat weten, is het in dien omvang als thans geschied is,
nog niet gedaan. Officieren en anderen, die onzen arbeid kunnen ver-
beteren en aanvullen, zullen er ons daarom eene groote dienst door
bewijzen, en het is ook daarom, dat wij niets liever dan een beroep
doen op hunne zeer gewaardeerde kennis en ondervinding. Mogen zij
het onderwerp dat wij hoogst belangrijk achten zoodanig af
ronden, dat en Legerbestuur en Regeering van dezen arbeid eerlang
partij kunnen trekken!
