189
twee veldbatterijen met toebehooren ter uitzending gereed zullen
zijn en de mededeeling, dat, in verband met het onderzoek naar de
bergaffuiten, later zal worden bepaald of in 1882 twee veld- dan wel
twee bergbatterijen zullen worden uitgezonden, wettigen de overtui
ging, dat de Indische veld- en bergartillerie binnen betrekkelijk
korten tijd voorzien zal zijn van een materieel, dat in deugdzaam
heid met dat van de beste Europeesche Artilleriën wedijveren kan en
dat aan alle billijke eisclien van ballistiek en techniek voldoet.
Deze zoo bijzonder gunstige omstandigheid is echter geenszins
oorzaak geweest van geringere belangstelling in het tegenwoordige
veld- en bergmaterieel, getuige de kolossale verbeteringen, daarin
gebracht door de invoering van de scholcbuizen voor granaten, het
vereenvoudigde zundertjes-stelsel voor de granaatkartetsen en de
tempeertang, respectievelijk bij de Orders voor de Artillerie N° 15
van 1880 en .N0'3 6 en 9 van 1881, verbeteringen van zoo ingrijpenden
aard, dat m. i sedert de invoering van het getrokken geschut bij de
batterijen op geene enkele van zoo groot gewicht kan worden ge
wezen. Al rekent men alleen het vervangen van 24 nommers van
zundertjes door één enkel, dat door een tempeering, die kennis noch
vaardigheid vereischt, voor alle afstanden geschikt gemaakt wordt, dan
bestaat reeds groote reden tot dankbaarheid. De tempeering toch van
de vroegere zundertjes met de tempeerboor was vrij lastig en duurde
betrekkelijk lang; dikwijls braken de boren en dit alles nog daargelaten,
gaf het groote aantal zundernommers op zich zelf reeds dikwijls
aanleiding tot verwarring. De allerzonderlingste uitkomsten, die somtijds
ter gelegenheid van buskruitkeeringen bij de beproeving van zunder
tjes werden verkregen, bewezen niet onduidelijk, dat in de weder-
bevestiging van los geraakte of in de vervanging van verloren etiquetten
wel eens was te werk gegaan met eene doortasting, die bij zulke
gelegenheid minder wenschelijk is. Toch is dat naar mijne meening
niet eene zoo ingrijpende verbetering als de invoering' van de scholc
buizen bij de granaten. Wat toch was de feitelijke toestand bij het
granaatvuur uit het veld- en berggeschut? Ieder, die in Atjeh de
werking daarvan gezien heeft en dit niet alleen bij het uitrukken
met de batterijen onder het vuur des vijands, maar ook en vooral
bij de veld- en bergkanons, in de verschillende bentings als posi-
