355
advies uitgebracht, en die basis, we mogen daarop niet vertrouwen!
Dikwijls weigeren burgerpersonen getuigenis af te leggen voor eene
commissie van voorloopig onderzoek, en ze kunnen daartoe niet ge
dwongen worden.
Yaak zijn de getuigen in liet voorloopig onderzoek, wetende dat hunne
verklaringen niet onder eede gestaafd worden en dat zij voor hunne
valsche verklaringen buiten het bereik van den strafrechter blijven, ter
kwader trouw, maar dikwijls hebben hunne tegenstrijdige verklaringen
voor de commissie van gerechtelijk onderzoek eene andere oorzaak.
In de meeste gevallen toch wordt het gerechtelijk onderzoek geruimen
tijd na liet corpsonderzoek gehouden, als wanneer den minder ont
wikkelde, op wien de, misdaad wellicht geen indruk maakte, het ver
band der zaak geheel ontgaan is; veelal ook treden oudere, geslepen
kameraden op, die de zaak eene richting geven, waardoor de aandacht
der minder ontwikkelden daarheen geleid wordt, zoodat een later
onderzoek in de juiste richting, waar èn misdaad èn misdadiger schuilen,
te vergeefs wordt nagespoord.
Dikwijls zijn personen, vooral vrije Inlanders, die her- en derwaarts,
soms onder verschillende namen, trekken, in staat bij het onmiddelijke,
dus hot corpsonderzoek te getuigen en worden zij later door de
Justitie te vergeefs opgespoord om voor eene gerechtelijke commissie
te verschijnen.
Het zal ook meermalen gebeurd zijn, dat een getuige na het
voorloopig en vóór het gerechtelijk onderzoek is komen te overlijden.
Wij kennen meer dergelijke gevallen, waarbij de verklaringen van die
overledenen het meeste gewicht in de schaal zouden gelegd hebben,
wanneer die verklaringen beëedigd waren. Een doodelijk gewonde,
die nog eenige woorden stamelen kan, kan soms zijn aanvaller nog
aanwijzen. Welke waarde deze verklaring voor eene corpscommissie
moge hebben, zij mist de volle waarde, in rechten toegekend aan eene
beëedigde getuigenis.
Het per se benoemen vau officieren-commissarissen om een voorloopig
of corpsonderzoek te houden, heeft meer na-dan voordeelen.
Orders worden niet uitgevaardigd om niet nageleefd te worden. Wie
een voorstander is van orde, verlangt het tegendeel niet. Het moet
niet vrij staan om de ratio eener order uit te vorschen; wanneer ieder
