- 590
bevolking en dan zouden geen duizende dwangarbeiders meer, dan
strikt noodig waren, te Atjeli zijn opgeofferd, om onze strijders van
het noodige te voorzien in eene veroverde streek„een kamp, dat
„te groot is om er goed over te waken, en waarvan verkleining
„moeielijk zal vallen", zegt de H(/e/«-correspondent der „Locomotief"
(18 Januarij 1882) waarin wij, volgens een correspondent van een
der Soerabajasche bladen, de bevolking niet tusschen onze posten
hadden moeten toelatenm. a. w.dat voor onze veiligheid
nog woester en lediger had moeten blijven, dan wij het maakten.
X. betwijfelt ten zeerste, dat 1 pikol-paard evenveel draagt als
4 koelies, gelijk door den generaal Van Swieten is aangenomen. X.
vergeet, dat de generaal Van Swieten sprak van paarden, voor wel
ker aanschaffing men f 270 gulden beschikbaar had, dus paarden
zooals die bij de bereden wapens gebruikt worden't geen trouwens
ook blijkt uit hetgeen hij zeide omtrent het gebruik, dat als pak
paarden nog zou te maken zijn van afgekeurde paarden dier wapens.
Bovendien vergeet hij, dat Perelaer op bladz. 88 van het 2C deel
der Bonische expeditiën, bepaald zegt, dat bij den marsch van Boe-
lecomba naar Sindjai ieder paard ongeveer 180 Amsterdamsche
ponden had te dragen; bij welk laatste niet moet worden uit 't oog
verloren, dat er sprake is van Macassaarsche paarden, die, zelfs
wanneer 't maar pikol-paarden zijn, naderen tot de paarden onzer
bereden wapens. Gaan wij nu eens na. Bij de artillerie dragen
de paarden, naarmate van de batterijen, waarbij zij zijn ingedeeld,
en de soort van last, waarmede zij beladen worden, 76 k°, 82 k°,
84 k°, 75 k°, 104,7 k°, 92 k°, 86 k°, 70 k° en 90 k°, behalve
nog den draagbok, zeker dubbel zoo zwaar als bij het pikol-paard
noodig is. Het cavalerie-paard, dat zich vlug moet kunnen bewe
gen, draagt, zadel en deken medegerekend, gemiddeld 87,858 kilo.
Zou de generaal V. S. nu werkelijk misgetast hebben, toen hij
het draagvermogen van een paard, zooals hij bedoelt, gelijkstelde aan
dat van vier koelies?
Eenige jaren geleden vroeg ik aan een officier der militaire inten
dance, hoe groot het draagvermogen was, bij dien dienst voor een
pikol-paard aangenomen. Het antwoord luidde: „Voor de draag-
„capaciteit der pikol-paarden is door de intendance geen bepaalde
