676
militaire leest geschoeid en een nooit gepubliceerd reglement vastgesteld
werd, waarbij, wat betreft de straffen, dat voor het militair huis van
arrest tot voorbeeld schijnt te zijn genomen, ook de bepaling, dat
rietslagen in tegenwoordigheid van een officier van gezondheid moeten
worden gegeven, niet overgenomen?
Waarom dit later niet gelast, toen de dirigeerende officier van
gezondheid 2° klasse Tombrink de aandacht van den Gouverneur
van Atjeh en Onderhoorigheden vestigde op de treurige gevolgen,
die rottanslagen bij sommige veroordeelden hadden te weeg gebracht
Het middel was zoo eenvoudig. De dwangarbeiders waren onder
militair beheer en tot dat doel kon te Kotci Radja toch wel een
officier van gezondheid gemist worden. Waarom is er niet aan ge
dacht? De bedroevende vermaardheid, die de zaak der dwangarbei
ders te Atjeh heeft verkregen, en de niet minder bedroevende beschul
digingen, ingebracht tegen een oud-officier, met eene eervolle loopbaan
achter zich, waren er geheel door voorkomen.
Daarbij, 't werd door de humaniteit geboden. (1)
Yolgens Perelaer, Bonische expeditiën, 2e deel, was het Hoog-
Gerechtshof van Nederlandsch-Indië in 1859 van oordeel, dat, vermits
de vonnissen tegen kettinggangers (dwangarbeiders?) gewezen, bevel
droegen, waar zij hunnen straftijd moeten doorbrengen, geene bevoegd
heid bestond om daarop inbreuk te maken, en die gestraften naar
Celebes te voeren. Waarom is later in strijd met die meening ge
handeld
Is 't waar, dat, zooals wordt medegedeeld in den Java-Bode van
21 Januarij 1882, de dwangarbeiders naar Atjeh gezonden werden
onder voorwendsel van detacheering Is 't waar 't werd mij onlangs
door een zeer geloofwaardig persoon, een oud-hoofdofficier, verhaald
dat wel eens gestraften zijn medegegeven, die slechts tot tenarbeid-
stelling aan de publieke werken voor den kost zonder loon, dus
voor hoogstens drie maanden, veroordeeld waren, terwijl art. 10
Wetboek van strafrecht voor Inlanders uitdrukkelijk voorschrijft, dat
veroordeelden tot die straf of tot dwangarbeid buiten den ketting
'D
(1) Zeer zeker was de Gouverneur van Atjeh en Onderhoorighedendie, als batal
jons-commandant, korporaals spéciale instructie liet geven in het doeltreffend aanbren
gen van rietslagen, geheel op de hoogte der voorschriften omtrent militaire afstraffingen,
