687
om den officier in staat te stellen, in vredestijd geheel over de uit
werking en liet vermogen van den vuurmond te kunnen oordeelen,
ten einde er in de werkelijkheid het meest nuttige gebruik van te
kunnen maken. (1)
De tweede soort wordt door de vele daarin voorkomende gegevens
een boekje en is in het vuur niet te gebruiken, daar het raadplegen
van zulk een boekje, soms op twéé of drie verschillende bladzijden,
noodwendig vergissingen ten gevolge moet hebben. Yoor het sub 1
genoemde doel moet men hebben een eenvoudig toestel, hulpmiddel
of een tabel, die zonder kans op vergissingen gelegenheid geeft, na
waarneming der schoten de ligging van het gemiddelde trefpunt te
bepalen. De opzet moet dan verder zoodanig ingericht zijn, dat men
tot 25 M. nauwkeurig kan corrigeeren, niet met duizendste deelen,
om de daaraan verbonden, reeds beschreven bezwaren, maar door
onderverdeelingen van den opzet.
Zulk een eenvoudig, practisch bruikbaar hulpmiddel, waarbij
geen berekening noodig is, bestaat; en wel de spreidingsliniaal van
den kapitein der Nederlandsche artillerie De Wilde. (2)
Een voorbeeld, waarbij de inrichting van dit instrument als bekend
wordt aangenomen, moge de practische bruikbaarheid daarvan aan-
toonen.
(1) Zie het meergenoemde opstel. Mil. Speet. 1879, no. 7.
(2) Deze spreidingsliniaal is een vereenvoudiging en verbetering van een dergelijk
werktuig, waarvan de beschrijving voorkomt in de Revue d' Artillerie Avril 1877.
Het is een vernuftig uitgedacht instrument, dat den uitvinder en verbeteraar alle
eer aandoet. De Nederlandsclie instructie-inventaris IYde editie, Hfstk. V, pag. 48 en
49, geeft hoegenaamd geen licht aangaande de inrichting en het gebruik van het werk
tuig. Daarvoor verwijzen wij naar den Mil. Speet. No. 4 van 1878, alwaar de volledige
beschrijving te vinden is. Verder vermelden wij, dat de liniaal door den kapt. De
Wilde ook ingericht is voor het aflezen van de bestreken ruimte voor elke gewilde
hoogte en tevens van de springhoogte bij granaatkartetsen voor eiken gewilden spring-
afstand.
Deze spreidingsliniaal heeft ook in het buitenland de aandacht getrokkengetuige
o. a. een opstel, waarvan de titel luidtArtilleristischer Rechenschieber zum Gebrauch
für die Fusz-Artillerie, construirt durch Hauptmann von Schevevoorkomende in het
Arcliiv f/d Art. und Ing. off. des Deutschen Reichslieeres, 25ster Jahrgang 88ster
Band 4tes Heft; waarvan de aanhef luidt: Angeregt durch die Kenntnisz des von dem
NiederUindischen Hauptmann Wilde construirten Streuungslineals, enz.
