508
geheel zelfstandig oordeel, acht Uwe Commissie zich verpligt het verslag
van den procureur-generaal, voor zoover het feiten betreft, te herhalen uit
de processtukken (met verwijzing naar de nummers van het dossier) aan
te vullen en hier en daar toe te lichten.
De procureur-generaal zegt
„De zaak Kauffmann is de volgende: Heeds ivaren mij voor lang eenige
onbestemde geruchten ter uore gekomen omtrent het veelvuldig toepassen
van den rottan op de dwangarbeiders te Atjeii door den beheerder
Kauffmann; zoo vertelden mij twee officierendie beiden op posten te
Atjeii hadden gediendeene omstandigheiddie deed denken aan eene
manie tot toepassing van den rottan. Zij verhaalden het navolgende
Toen wij te Atjeh ivarenkivam Itwevstksx van tijd tot tijd op de pos
ten om inspectie te houden over de aldaar verblijf houdende dwangarbeiders.
Wanneer die inspectie''s zouden plaats hebbenwerd dit door de trans
port-koelies dwangarbeidersaan hunne lotgenooten op de posten mede
gedeeld, door hen toe te roepenBesoek loewan dateng". Die ivoorden
waren het sein voor de laatsten tot eene groote bedrijvigheidalles werd
met de grootste naauwheurigheid schoongemaakt en gepoetst, zoodat het
kwartier den volgenden dag er uitstekend uitzag en er niets op aan te
merken viel.
Desniettegenstaande vond Kauffmann telkens gelegenheid om op een
vijf- a zestal arbeiders den rottan toe te passen.
„Kaar aanleiding van het mij door bovenbedoelde personendie als
ooggetuigen konden worden aangemerkt, medegedeelde, was ik juist van
voornemen de aandacht van den directeur van justitie, aan wien de ver
oordeelden doorhet openbaar ministerie worden overgeleverd en die mij
voorkwam in clesen de bevoegde autoriteit te zijn om te waken, dat van
de bestaande bevoegdheid tot het opleggen van disciplinaire straffen aan
dwangarbeiders geen misbruik wordt gemaakt, op de alhier loopende ge
ruchten omtrent de behandeling der dwangarbeiders te vestigen, toen mij
de geheime missive van den auditeur-militair bij den krijgsraad te velde
dd. i September 1880, n°. 521 aan mij als advocaat-fiscaal gerigt
gewerd."
De Commissie vraagt zich hierbij af:
Zijn die officieren ooggetuigen geweest, of „merkt" dc procureur-gene-
Ter vermijding van verwarring zijn in deze paragraaph al de aanhalingen
van het verslag cursief gedrukt.
