i-ichthoek van 4°28'2", terwijl die, volgens de scliootstafelop dien
afstand 4°47' bedraagt. Volgens liet I. B. O. 1874-75 is die vlucht-
tijd op 1567 m. of 2090 pas 5".73 of 5"44'" (bladz. 71), op 1400
m. of 1866 pas 4".91 of 4"54"'.5 en op 1600 m. of 2133 pas
5 .8 of 5"48". Ik geef deze cijfers aanom te doen uitkomen, dat
do volgens berekening gevonden cijfers tamelijk met die bij verschil
lende onderzoekingen gevonden overeenkomen.
Bij berekening dier tijden voor de granaatkartets volgens dezelfde
formule, wordt, voor V0 de ingelijks berekende waarde 321 ne
mende, op 1000 pas 2"35"' en op 2000 pas 5"21"'.5 gevonden. In
het I. B. O. 1866, 67-68, loopen van 10 granaatkartetsschoten op
eerstgenoemden afstand de vluchttijden uiteen van 2"37"' tot 3"
(bladz. 6) en op laatstgenoemden afstand bij 20 schoten van 4"55"'
tot 6"30"' (bl. 9), maar ik vermoed, dat de hier gebezigde richthoe-
ken ook niet met die van de later vastgestelde schootstafel overeenkomen.
Welke brandtijden van het vroegere granaatzundertje gediend heb
ben tot vaststelling der verdeeling van de tempeerschaalis mij niet
bekend. Maar aannemende, dat zij met de berekende vluchttijden
overeenkomen, dan zien wij, dat op 1000 pas de vluchttijd van de
granaatkartets 2"35"' bedraagt, de brandtijd van het zundertje voor
dien afstand slechts 2"21"'.5 zal zijn, en dus het verschil (13"'.5)
van dezen tijd, in afstand uitgedrukt, ongeveer het positief interval
op dien afstand is. Voor de trefsnelheid van de granaatkartets op
1000 pas is hierboven reeds 234 m. gevonden, zoodat de in dien
tijd te doorloopen boogweg ongeveer 52,65 m. bedraagt, en dit dus
vrijwel als het interval op dien afstand kan beschouwd worden.
Op 2000 pas is de vluchttijd 5"21"'.5 en de brandtijd 5"3"'.5, voor
de trefsnelheid werd hierboven 199,5 m. aangegeven, zoodat bij ge
lijke rekening het interval hier 59,85 m. zal bedragen.
Er is dus werkelijk toename van intervalnaar gelang de afstanden
toenemente bespeurenmaar deze toename is zoo gering, dat reeds een
verschil in brandtijd van 3"' hetzelfde verschijnsel kan daarstellen.
Het grooter worden van het interval in verband met het grooter
worden van den afstandkan dus gerust buiten beschouwing blijven,
en men kan aannemen, dat de tempeerschaal een gemiddeld positief
interval aangeeft,
