98
gen aan de Mamelukken, die ruwsten aller onderdrukkers, hem die
taak zou gemakkelijk maken. Hij legde er zich eiken dag meer en
meer op toe, om zich met de bevolking te verzoenen, door de zware
lasten, welke op haar drukten, te verlichtendoor den meesten eerbied
te betoonen voor hunne zeden en hunne vooroordeelen, maar vooral
door tot in het buitensporige hunne godsdienstige gevoelens, welke
een afgrond tusschen de twee partijen vormden, te streelen. Hij
gevoelde wel, dat, ten spijt van zijne pogingen, het verschil in gods
dienst een onoverkomelijke slagboom was, en aangezien hij er niet
aan kon denken, de Egyptenaren tot het christendom te brengen,
zou hij met genoegen gezien hebben, dat zijn geheele leger Mohame-
daansch was geworden, ten einde op die wijze den genoemden slagboom
op te heffen. Doch het voorbeeld dat generaal Menou in dit opzicht
gaf, door tot het Islamisme over te gaan, wekte slechts den lachlust
bij het leger en had weinig navolging, want de soldaten hadden, bij
gebrek aan godsdienstige overtuiging, het besef van hunne zedelijke
meerderheid, waarop zij trotsch waren.
Bonaparte had de Oostersche beeldspraak aangenomen; in zijne
gesprekken met de Cheiks en de Muphties haalde hij bij elke gele
genheid teksten uit den koran aan; hij beroemde zich bij hen, dat
hij den Paus vernietigd hadhij deed zijn best, om hunne fatalistische
verbeelding te treffen, door zich eene onwederstaanbare kracht toe
te schrijven en te doen voorkomen, alsof hij eene goddelijke zending-
had, en bestemd was, om het werk van Mohamed te voltooien. Doch
al dit streven werd door de tegenpartij doorgrond, die dan ook van
dit spel geen dupe was, maar zich slechts liet leiden door de inge
boren zucht, om de van ouds bestaande toestanden te behouden, en
door den ingeboren haat tegen al wat vreemd was."
Blijkt uit dit citaat niet duidelijk, dat Bonaparte al het moge
lijke gedaan heeft, om zoogenaamde toenadering te verkrijgen, maar
ook te gelijker tijd, dat die wensch niet verwezenlijkt kon worden,
voordat de partij van het volk machteloos neerlag en bleef liggen.
Wij zullen in een volgend artikel aantoonen, hoe Bonaparte in
korten tijd dit doel bereikte.
Jean Pierre.
