182
voor eene photographie onderdoenden afdruk van de te reproducee-
ren kaart verkrijgt. (1)
Alvorens van het hiervoren behandelde onderwerp voor goed af
te stappen, wenschen wij nog met een enkel woord melding te ma
ken van de proeven, welke in der tijd bij het Topographisch Bureau
te Batavia zijn genomen om glas-negatieven aan welker vervoer,
met het oog op hunne breekbaarheid, zeer vele bezwaren verbonden
zijn voor kaarten-reproductie te velcle te vervangen door zooge
naamde afgetrokken collodionhuidjes. (2)
Men overgoot daartoe het cliché op de bewerkte zijde met een
mengsel van glycerine en gelatinein bepaalde verhouding, welke
laag zich aan de collodionhuid zóó vast hechtte, dat beiden na eeni-
gen tijd geheel van het glas konden worden afgelicht.
Deze afgetrokken collodionhuidjes voldeden, althans in den beginne,
geheel aan de eischen, welke men aan de gewone glasnegatieven
kan stellen en hadden bovendien het voordeel van bijzonder handel
baar en stevig te zijn; zoodat ze gemakkelijk, zonder gevaar van
beschadigd te worden, overal konden worden medegevoerd.
Alhoewel nu het negatief proces voor het maken dezer photogra-
phische kaarten te veldeals geheel gereed, kon achterwege blijven,
stuitte men toch bij het vervaardigen der positieve afdrukken op zóó
vele bezwaren en werden de collodionhuidjes dusdanig aan onregelma
tig krimpen en rekken onderhevig bevonden, dat men van deze re-
productie-methode voor gebruik te velde heeft moeten afzien.
Betere resultaten werden verworven met het vervaardigen van
afdrukken van te velde mede te voeren teekeningen van kaarten op
(1) De overzichtskaart van de residentie Batavia op de schaal van 1: 100.000 is
langs dezen weg verveelvuldigd.
Op het Topographisch Bureau worden proeven genomen, om deze methode te com
bineeren met den Kleurendruk in vlakke tinten, ten einde in de toekomst op de zwarte
overzichtskaarten der verschillende residentiën (schaal 1: 100.000) rivieren, kampongs
en steenen gebouwen met de daarvoor bestemde kleuren aan te geven en daardoor
de duidelijkheid der kaarten aanmerkelijk te verhoogen.
(2) Mot behulp van dit palliatief stelde men zich ten doel, een zekeren aanvanke
lijk voldoend geoordeelden voorraad medegevoerde kaarten van het oorlogsterrein
wederom aan te vullen, zoodra die ten gevolge van de eene of andere onvoorziene
omstandigheid onverhoopt uitgeput mocht zijn geraakt.
