184 -
men liet in een blikken bus langen tijd bewaren en overal medevoeren.
Wenscht men dit papier voor het kopieeren van kaarten te gebrui
ken, dan snijdt men het [iu de donkere kamer] op de vereischte
afmetingen en legt het met eene calque der kaart, waarvan kopie
verlangd wordt, er op, in een gewoon kopieerraam of anders tus-
schen twee glasruiten, vast aan elkaar gehecht door een achttal
houten knijpers.
Een en ander wordt nu eenigen tijd, naarmate van de dikte van
het calqueer-papier of linnen en de sterkte van liet licht, aan de
inwerking van de zon blootgesteld.
Dezelfde verschijnselen doen zich nu voor als hierboven bij de
heliogravure werden opgemerkt.
Daar, waar het zonlicht door het blank gebleven gedeelte dei-
calque op het kopieer-papier heeft ingewerkt, wordt de zich hierop
bevindende chemische zelfstandigheid verhardterwijl dat, wat ten
gevolge der zwarte lijnen van de teekening niet door het licht is
aangetast, in water oplosbaar gebleven is.
Na het expoueeren [5 30 minuten] dompelt men het kopieer
papier in een bad schoon water.
Het preparaat, dat door de teekening tegen de inwerking van het
licht beschut is geweest, laat nu van het papier los en vertoont dit
laatste in witte lijnen op blauwen grond eene getrouwe afbeelding
van het origineel.
En hiermede besluiten wij onze verhandeling, in de hoop dat het
ons gelukt moge zijn, belangstellenden eenigszins op de hoogte te
hebben gebracht van de verschillende wijzen, waarop de kaarten onzer
Oost-Indische Bezittingen op het Topographisch Bureau te Batavia
ten algemeenen nutte worden verveelvuldigd.
BataviaJuli 1882. T. B.
Men toetse deze methode aan de zoo schoone resultaten, op het Bureau der
Genie en dat der Havenwerken verkregen bij de reproductie van bouwkundige tee-
keningen en plans.