253
krijgsartikelen voor de minderen bestonden in het leger van den
Grooten Frederïk bijna geen wetten of reglementen
Gelukkig Leger
De wil des Konings was onomstootelijk gegrondvest en duidelijk
omschrevende hoofdwetten voor het leger bestonden in het Reglement,
de Krijgsartikelen, en eenige gemakkelijk te bevatten voorschriften;
al het overige lag in overgëerfde gewoonten en regten, die gewaar
borgd werden door zeer strenge begrippen van pligt en bevoegd
heid.
Hoe zeer Frederïk II op het eergevoel, zelfs van den minsten
soldaat wist te werken blijkt uit de omstandigheid, dat iedere rekruut
zoodra hij aangekomen en bij eene kompagnie was ingedeeld, den eed van
trouw en gehoorzaamheid onder het Vaandel moest afleggen. Dit
geschiedde, in tegenwoordigheid van een officier, van den auditeur
die de krijgsartikelen voorlas, den Jonker die het vaandel droeg en
den onderofficier die de rekruut had aangebragt.
Aan de individueele vorming van den soldaat werd toen véél meer
zorg en tijd besteed dan thans; terwijl het onderwijs zoo veel mogelijk
praktisch werd geleid.
Door velerlei middelen had Frederik die alles zelf bestuurde en
naging, het zóó ver gebragt, dat oude soldaten er eene eer in stelden
om van een burger of boer een flink krijgsman te vormende wedijver
ten deze dier oude knevelbaarden om de spoedigste en beste resul
taten te leveren, was iets geheel eigenaardigs in het oude Pruissische
leger, een verschijnsel, dat men heden ten dage zelfs met de lamp
van Diogenes te vergeefs zoude zoeken. Ook onder de Officieren
was de krijgstucht uitmuntendMen heeft Opper- en Hoofd-officieren
gezien, die tegen den vijand manoeuvreerden met dezelfde onver
stoorbare kalmte, naauwgezetheid, en tot in het uiterste gedreven
gelijkmatigheid als op de exercitie-plaats.
Een Regiment in den 7en jarigen oorlog, onder den naam von
Lestwitz, later onder den naam von Tauenzien bekend, dat in den
slag bij Breslau het dorp Kleinburg moest veroveren, werd door Kolonel
von Klizing tegen dat dorp aangevoerd. Toen nu het z. g. aanleggen
der geweren niet geheel naar behooren, niet geheel gelijkmatig ge
schiedde liet genoemd Kolonel terwijl zijne troepen hevig beschoten
