262
Maar, hoe is het nu gesteld met de krijgstucht, niet in het Duitsche
of Franschemaar in het Nederlandsche en Nederlandsch-Indische
Leger Hoe was het daarmede vroeger gesteld Niet zoo uitstekend
als in het Duitschemaar gelukkigook niet zóó treurig als in het
Fransche of Fmgelsclie Leger!
De Nederlandsche gelederen bestonden in de XY, XYI, XYII en
XYIII eeuwen grooteudeels uit vrijwilligers, vreemde vrijbuiters of
gelukzoekers, die van den oorlog een handwerk, een broodwinning
maakten; die men door geld zocht te winnen, maar die dikwerf
wanneer gevaar dreigde, deserteerden, zoodat men dan weder nieuwe
manschappen moest werven.
Op eene, zóódanig gestelde krijgsmagt Leger mag men het niet noe
men viel natuurlijk niet te rekenen; men moest die soldaten door kracht
van wapenen, en strenge, zeer strenge strafbepalingen bijeenhouden
In 1586 maakten de vele „delicten der krijgslieden, vergetende
alle discipline-militaire endo verlatende hare garnaisoenenhet
noodig, dat een placaat, al het, in Nederland dienende krijgsvolk be
treffende, dcor Leicester werd uitgevaardigd.
Dit schijnt evenwel niet veel geholpen te hebben, want, behalve
aan verschillende „knoeijerijen,maakte het krijgsvolk zich toen óók
nog voortdurend schuldig, aan het: „onwettig opleggen van contri-
butiën en sauve-gardenook ging toen „het krijgsvolk zeer moed
willig te werk jegens het landvolk.
Een nieuw placaat op de „Monsteringhe d' ordre-militairewas
den 10cn Januarij 1587 daarvan het gevolg.
Duim twee jaar later, 29 April 1589, vaardigden de Staten
Generaal der Vereenig de Nederlanden weder een placaat uit, op het:
„wegloopen en de disordre van het krijghs-volk."
De „onbehoorlijke ende excessieve daden, confusiën, ende exactiën
van het krijghs-volkmaakten dezen maatregel noodig.
In dat placaat werd de superieur aansprakelijk gesteld voor de
daden zijner ondergeschikten.
Een jaar later werd de verbazend strenge Artijckel-briefofte
ordonnantie op de discipline-militaire" den 18™ Augustus 1590
uitgevaardigd. Dat besluit, wij zullen het later nog kortelijk vermel
den, trof evenwel óók geen doel.
