31
gemengd, waardoor bij het inwrijven de drukinkt zich uitsluitend op
de te graveeren deelen van den steen zal afzetten en het overige
daarvan vrij blijft.
Ten einde de witte gravure des te beter te doen uitkomen, wordt
vooraf de steen donker gekleurd met roode aarde of lampenzwart.
Is de gravure gereed, dan wordt zij bevochtigd met zuivere olie
welke door verbinding met de koolzure kalk van den steen, het aan
nemen van drukinkt in de hand werkt.
Daarna wordt de olie met water afgewasschen, de steen met schoo-
ne lappen afgedroogd en op eene pers gelegd. Vervolgens wordt de
gravure met drukinkt, welke zich door de in den steen gedron
gen gom natuurlijk niet op de ongegraveerde deelen afzet inge
wreven [niet ingerold] en eindelijk, bij het nemen der verlangde
afdrukken, wordt op dezelfde wijze te werk gegaan, als hierboven
reeds bij de autographische reproductie-methode werd medegedeeld.
ITet maken eener calque van de te verveelvuldigen kaart en het
daarna overbrengen dezer calque op den steen kan niet anders dan
zeer omslachtig en tijdroovend worden genoemdongerekend nog de
omstandigheid, dat het beeld der te kopieeren kaart op den steen,
tengevolge dezer twee bewerkingen, niet meer volkomen met het
origineel overeenstemt.
Laten de omstandigheden evenwel toe, om bij deze reproductie
methode hulp langs photographischen weg in te roepen, dan zullen
daardoor veel tijd en arbeidskrachten kunnen worden uitgespaard.
De steen, waarop de gravure met behulp der photographie moet
worden vervaardigd, wordt na zorgvuldig glad geslepen te zijn met
zuringzout gepolijst, daarna in eene donkere kamer bedekt met eene
laag van een verwarmd mengsel Oost-Indischen inktdubbelchroomzure
potasch en gelatinein bepaalde verhouding, en ten slotte geëxponeerd on
der een van de kaart vervaardigd zoogenaamd cliché en rebours dat
Naar deze methode zijn o. a. verveelvuldig'd de kaarten van Noord-Sumatra
schaal 1 500.000 en 1 1.000.000.
Zoodanig negatief wordt verkregen door in tegenstelling met de wijze van
vervaardiging der gewone negatieven de gevoelig gemaakte glasplaat niet met de col-
lodion-laagdoch met de onbewerkte zijde naar de lens gekeerd, in het chassis te
plaatsen.
