495
Daarbij komt het aan op een juist halveeren van de zijde ab, hetwelk
met behulp van de korrelpunt geschiedt.
Hoe sterker het contrast in licht en kleur is van het door beide
driehoeken zichtbare gedeelte der korrel en van het om de vizierkeep
gelegene metaalvlak, des te nauwkeuriger is die halveering mogelijk.
Bijaldien het achterste d. i. het naar het oog toegekeerde gedeelte
der korrel en het de vizierkeep omgevende metaalvlak overal juist
gelijke kleur en lichtschakeering had als het vlak, waariu zich het
mikpunt bevindt (doel), zoo zou het richten nagenoeg onmogelijk zijn.
In werkelijkheid komt zoo iets echter slechts in duistere nachten,
anders in het geheel niet, voor. Is er slechts eenig contrast, al is
het nog zoo gering, aanwezig, dan is de besproken halveering van de
lijn ab fig. I. met vrij groote juistheid mogelijk.
Ten einde het vermogen van het oog in dit opzicht te bepalen,
heeft Roksandic uitgebreide proeven genomen. De in fig. II. voorge
stelde graphische tabel geeft in een tot overzicht geschikten vorm
de resultaten van zijn onderzoek aan, en wel bij tamelijk sterk
contrast (donkergrijs en lichtblauw). Op de grondlijn zijn de
gezichtshoeken, waaronder de te halveeren afstanden door het oog
werden waargenomen, in minuten, als abscissen afgezet. De ordi
naten geven, gerekend tot de dik geteekende kromme en overeen
komstig den ter linker zijde aangegeven maatstaf, de grootste halvee-
ringsfouten in seconden voor een geoefend oog, en tot de dunge-
teekende kromme voor een geheel ongeoefend oog. (fig. II.)
Met behulp dezer tabel vindt men, dat een afstand, door het oog
onder een gezichtshoek van 1 graad waargenomen, door een geoe
fend oog tot op een fout van 50 seconden, door een ongeoefend
oog van 70 seconden kan gehalveerd worden.
Men zietdat de verkregen halveeringsfout een functie is van
den gezichtshoek, waaronder de te halveeren afstand is waargenomen.
Yoor een gezichtshoek tot 60 minuten verloopt deze functie nage
noeg overeenkomstig de vergelijking eener rechte lijn.
Men zou haar dus kunnen uitdrukken door: |3 a -f- b.
Voor (gezichtshoek) r= o vindt men in de tabel ,6=10", dus
b 10. Voor a= 60 minuten, is p 50 a 3600 -t- 10 seconden.
Daaruit is a fjj -a'ö, zoodat hier 3 9'ff +10 seconden
