496
is, waarin -gV en *0 de constanten a en voor het geoefende oog
voorstellen.
Hu doet zich de vraag voor, welke invloed de onvermijdelijke paral-
lactische fout 3 op de richtlijn heeft. (fig. III.)
Zij k, fig. III. de korrelpunt, m het midden van de bovenzijde ab
der vizierkeep, r de juiste, p de foutieve plaatsing van het midden
punt van de oogpupil. Het doel 2 bevindt zich juist in de richting
pk, wat evenwel, zooals hierna betoogd zal worden, niet altijd plaats
heeft, maar de tweede optische fout veroorzaakt.
Duidt men de lengte van de richtlijn mk (lengferichtas) door L
aan, den afstand pm, waarop het oog van de vizierkeep is verwijderd,
door s, dan volgt uit driehoek kmp de evenredigheid L: s sin. |3
sin. ff.
Wegens de kleinheid der hoeken kunnen echter de sinussen, tan
genten en bogen met elkander verwisseld worden, daar bij een hoek
van 40' de sinus en tangens eerst in de zesde decimaal van elkan
der gaan verschillen, en de hier beschouwde hoeken nog veel klei
ner zijn. Men kan dus ook zetten L: s 3: ff tang. |3: tang. ff.
Hieruit is tang. ff tang. ,3 S-
L
De afwijking, uitgedrukt door tang. ff, wordt kleiner, naargelang
6 en s kleiner en naargelang L grooter wordt.
Beschouwt meu ,3 en s als constant, en neemt men het differen-
tiaalquotient ten opzichte van L, d.i. dan
blijkt hieruit de snelheid, waarmede de waarde van tang ff, dus de
invloed der parallactische fout bij het aangroeien van de lengte der
richtlijn L (lengterichtas) vermindert.
Op gelijke wijze vindt men den invloed van de parallactische fout
|3 ten opzichte van de hoogteafwijkingen, d. i. ten opzichte van de
plaatsing van het oog in verband met het vlak, gaande door den
bovenkant van de vizierkeep (ab) en de korrelpunt (k). Slechts is
de fout hier grooter, en zal daarom ter onderscheiding van de vorige
door ]3, worden aangeduid. Een normaal geoefend oog kan in de
beoordeeling, of de korrelpunt zich juist in de rechte lijn vertoont, die
als bovenkant der vizierkeep wordt gedacht, zoowel daaronder als
daarboven een fout maken van 30 seconden. Wanneer dus het oog
