53
exceptioneelen toestand, waarin een in staat van beleg verklaard ge
west of plaats zich bevindt, noodig zijn. De handhaving eener
strenge politie in het belang van orde en rust kan de openbaarheid
van het rechtsgeding, zooals reeds in gewone omstandigheden, als
mede de voortdurende hechtenis van beklaagde, hangende de behande
ling zijuer zaak, vorderen. Een advocaat zal niet altijd, althans
spoedig, te vinden zijn en met de behandeling eener zaak mag, o. i.,
in dezen exceptioneelen toestand nooit gedraald worden, zelfs niet
om deze reden. Het geldt hier, zooals Bliintschli zegt, een Aus-
nahmsrecht.
Wij hebben in de voorgaande regelen getracht, aan te geven, hoe
de organisatie der rechtbanken op de eenvoudigste wijze zoude zijn
te regelen gedurende den staat van. belegwanneer zij burgers moeten
vonnissen. Toch zullen daardoor, zelfs in dien toestand, conflicten
tusschen den militairen en den burgerlijken rechter omtrent vermeende
onbevoegdheid, vooral uit den aard van het, door een burger gepleegde
misdrijf bijna niet te vermijden zijn. Men denke b. v. aan de
bewoordingen van art. 6 C. W. „Wanneer in tijd van oorlog, of ter
zake van dien, een veldleger verzameld is, zal dit Wetboek mede
betreffen allen, die bevonden zullen zijn,zich aan
eenige andere misdaad ten nadeele van den Lande omtrent leger
en hetgeen daartoe behoortte hebben schuldig gemaakt.'
Voor burgersdie met het leger of de vloot van den staat niets
te maken hebben, is dit artikel voor vele uitleggingen vatbaar.
Verscheidene misdrijven toch, die in tijd van vrede wel ten nadeele
van den landemaar niet of minder ten nadeele van het leger of de
weerbaarheid (defensie) van den staat geacht kunnen worden, zijn dit
in tijd van oorlog wel. Wij noemen b. v. het vernielen van spoor- en
andere wegenwaarvan de krijgsmacht van den staat voor hare operatiën
gebruik moet maken, het onbruikbaar maken van telegraaf- (en tele
foon-) verbindingen op of bij de operatielijnen, het aftappen van rivieren
of waterleidingenten einde inondatiën te beletten, het in brand steken
van voorraadschuren der aannemers of leveranciers van het leger,
het moedwillig of roekeloos onklaar maken der machinerien op een
transportvaartuig van het legerten einde de reis der troepen te ver-
Lees pag. 118—151 van den 3en druk van Mr. Van der Hont's Handleiding,
