144
krijgsrumoer en rook, inderhaast, „zenuwachtig door het steunen
zijner gewonde kameraden," zooals Lyord zege, en in 't aangezicht
van den dood. Doel en geweer bewegen zich. Men moet karakter
bezitten, om onder dat alles geschikt te blijven tot het toepassen van
zijn kunst; men moet een ijzeren borst, een groote wilskracht hebben,
om te schatten hoe groot de afstand tot het doel is, om aan 't vizier
te denken, en om zijn geheele aandacht aan 't stellen der vizierklep
te wijden; men moet een kalmen blik, een vaste hand bezitten, en
den adem inhouden om te richten. Doch een zenuwachtig mensch
heeft öf in 't geheel niet, of' in slechts geringe mate (wat van de
vastheid van zijn karakter afhangt), geschiktheid om helder te oordeelen,
om op te letten, om zich iets te herinneren. Eveneens is op phy-
siologische gronden een beven van de handen en van het geheele
lichaam, een onregelmatig ademhalen onvermijdelijkhet wordt duister
voor de oogen; het geweer ligt niet stil in de hand; de vinger drukt
haastig tegen den trekker. Dit is de reden waarom dikwijls beste
schutters, die in vredestijd prijzen behaald hebben, toonen, dat zij
in 't gevecht onbruikbare lieden zijn. (1)
Op grond van het voorgaande is het percent treffers der verschoten
projectielen in bijna alle oorlogen zeer gering; slechts dan als de
eene partij boven de andere een moreel overwicht heeft, zien wij
meest dit percent toenemen.
In berichten uit Atjeh leest men soms, dat onze troepen, of
schoon zij geen gebrek aan patronen hadden, toch den vijand met de
bajonet aanvielen. Dit feit laat zich alleen verklaren als men aan
neemt, dat deze manschappen de noodige kalmte misteu om hun
geweer als schietwapen te gebruiken.
Bij Montebello hebben de Oostenrijkers op iederen buiten
gevecht gestelden Franschman 300 tot 400 patronen verschoten,
wat een trefferspercent van 0,25 tot 0,33 geeft. In het jaar 1864
hebben de Pruisen in Slees wijk 1,5 pet. treffers gehad.
Yolgens Duitsche berekeningen had het Pruisische leger
in Bohenren, in 1866, 2,6 pet treffers, d. i. op 39 schoten één
raakschot; het Maine-leger telde 0,92 pet. treffers. In den
Franse h-D u i t s c h e n oorlog worden de treffers der Duitsche
(1) Allg. MilZeit. N°. 11, 1883,
