265
staudigheden aau, waarin de soldaat geen bevel kau afwachtenwaarin
zijn eigen oordeel beslissen moet; waarin hij met het noodige nadenken
de bevelen zijner chefs moet overwegen, dat vorming tot zelfstandig
heid en zelfbewuste gehoorzaamheid dringend noodig is.
De veranderingen, die de heerschende wijze van krijgsvoering in de
vormingsmethode heeft noodzakelijk gemaakt, zijn van diep ingrijpen
den aard. De militaire opvoeder mag zich thans geenszins tevreden
stellen met blinde gehoorzaamheid, maar hij zal het daarheen leiden,
dat zijne ondergeschikten doordrongen worden van de overtuiging, dat
strenge discipline de grondslag is van het leger, en gehoorzaamheid
de eerste plicht van den soldaat.
Die een ander steeds blindelings volgt en altijd op beveleu wacht,
wendt zich het denken af, wordt onbeholpen en is ten slotte zonder
vreemde hulp tot niets goeds meer in staat.
Het vraagstuk van de militaire vorming is, den soldaat te leereu,
hoe hij zijn eigen verstand gebruiken kan, zonder de discipline ook
in het minste te schaden, en waar hij stiptelijk moet gehoorzamen. "Wan
neer den soldaat deze tact ontbreekt, dan ontbreekt hem of de voor het
verspreide gevecht gevorderde bewegelijkheid en begrip, óf hij vervalt
iu een ander uiterstehij wordt zelfstandig ten koste van de discipline.
De soldaat moet gewend worden, zelfs dan nog de hoogste orde en
stiptheid in het nakomen van zijn plichten te bewaren, wanneer hem
zekere vrijheid van handelen wordt verleend. En zelfs in die wis
selvalligheden van den oorlog, waarin wanorde ontstaat, moet hij nog
orde en tucht bewaren. De blinde gehoorzaamheid moet dus plaats
maken voor die zelfbewuste gehoorzaamheid, die in plicht- en eergevoel
haar ontstaan vindt.
Het plichtgevoel, plichtbesef, neemt onder de drijfveeren van de discipli
ne de eerste plaats in. De soldaat, die dit gevoel bezit, die uit plichtbesef
gehoorzaamt, is vatbaar voor iederen indruk èn steeds bereid de eiscken
der discipline te ondersteunen. Deze deugd, die ieder mensch in zekeren
graad bezit, moet, waar daartoe gelegenheid bestaat, gevorderd worden.
Geen langwijlige redeneeringen, maar een kernachtig woord, lof en ver
maning ter rechter tijd, vóór alles echter het voorbeeld der officieren,
zijn middelen, om dat plichtbesef aan te wakkeren, hetwelk leert om ver.
