324
Ook in alle andere opzichten was Philippovic zeer zacht jegens
de insuigenten. Doch, zooals de geschiedenis reeds duizende malen
had geleerd, ook nu werd die mildere opvatting door de tegenpartij
niet zóó opgenomen als men dat wenschte.
En is dat niet zeer natuurlijk? De Bosniak verdedigde zijn
vaderland met de middelen van geweld, welke hij kende en noodig
oordeelde. De gevangenen vonden bij hem geen kwartier. Wat konden
hem de theorieën van het modern oorlogsrecht schelen?
De daarin neergelegde begrippen waren de zijne niet. Hij begreep
ook niet wat het toch te beduiden had, dat de Oostenrijkers,
zooals Batzenhofer het in zijn werkje„Zur Beleucliting der
Occupation Bosniens und der Hercegovinanoemt, mit üb er trie
ben er Milde hun tegenpartij ontzagen.
Het effect was het tegenovergestelde van hetgeen men verwacht
had. De Oostenrijkers, die in handen van de insurgenten vielen,
werden op de meest wreede wijze afgemaakt.
Het gevolg was, dat de veldtuigmeester spoedig van stelsel ver-
andeide. De Oostenrijkers maakten geene gevangenen meer.
Er werd geen kwartier meer gegeven. Alles wat tegenstand bood,
eenvoudig afgemaakt.
De laatste schuilhoek van de insurgenten was Pecci, waar een
tweedaagsch gevecht, als laatste mokerslag, den opstand te pletter
sloeg. Uit het hierboven genoemde boekje zullen wij aanhalen dat
gene, wat van het gevecht bij Pecci wordt gezegd. Die aanhaling
hebben wij elders in meer dan een geschrift gelezen, doch zij is,
volgens onze meening, zoo ad remdat ze gerustelijk ook hier een
plaats mag vinden.
„Die Hartnackigkeit dieser Insurgenten nöthigte zur aussersten
Strenge; die mit Waffen ergriffenen Insurgenten wurden erschossen,
und Hauser, wo zich die Bewohner nicht bei ihrer friedlichen Be-
schaftiging fanden, verbrannt. Auf diese Massregel hin erfolgte in
den übrigen Theilen der Krajna die plötzliche Kückkehr aller In
surgenten zum heimatlichen Herd; jeder Ort liess den einziehenden
Truppen unter Loyalitatsbezeugungen die Waffen gesammelt über-
reichen. Es zeigte zich, wie rechtzeitige Strenge nicht nur das
richtige militarischesondern auch humanste Mittel ist, weil hierdurch
