400
blanke wapen enz. meer op den voorgrond treden.
Deze hoedanigheden, gevoegd bij bekendheid met het terrein en het voordeel
van het moment van den aanval, veroorzaakten ons aanmerkelijke verliezen.
Het eenige middel in eenen toestand, als de onze in Atjeh, was de
contra-guerilla.
Onze soldaten missen echter een gedeelte van de hoedanigheden, welke
daarvoor worden vereischt.
Ook is de meest uitstekende aanvoering daarvoor uoodig.
Onverschrokkenheid, blinde moed, weet niet of zij tot de overwinning
of tot den ondergang leidt. Alleen stoutmoedigheid met nadenken is
bijna zeker van het succes.
Na het lezen van het beschreven tijdperk zal menigeen verbaasd zijn
over de resultaten, die wij hebben verkregen tegen zulk een even liard-
nekkigen als bekwamen vijand, met een leger, waarvan de toestand in
den Atjeh-oorlog meestal gelijk was aan dien van een hond, voor een
stuk geschut gespannen. Door middel van slaag en dank zij den goeden
wil van het dier, zal hij ter bestemde plaatse aankomen, maar daarna
voor altijd geknakt zijn of er het leven bij verliezen.
Wanneer men geschut in batterij wil brengen, moet men zorgen dat
men paarden heeft.
Ondanks alles, ondanks den treurigen toestand, dien de kolonel Meijer
ons met huiveringwekkende nauwkeurigheid beschrijft, heeft het Neder
land scli-In disch e Leger in den Atjeh-krijg bewezen, waartoe het
in staat is. Bij vele goede hoedanigheden bezit het den besten wil. Het
heeft zelfs, slechts in het bezit van een veder, eenen boom weten te vellen.
Wat zou het niet wrochten, indien men het de vereisehte bijl gaf?
Yan de hoogste autoriteiten af tot voor den minsten militair is uit het
werk van den kolonel Meijer zeer veel te leeren.
Bij de samenstelling van een definitief reglement voor den velddienst
is het met vrucht te raadplegen; alhoewel niet uit het oog mag worden
verloren, dat men alsdan rekening moet houden met den aard en de
vechtwijze van al onze Inlandsche vijanden.
AVij zouden het boek willen rangschikken onder de werken, die aan
bevelenswaardig zijn, om er eenige episodes na vertaling voor onze In
landsche militairen uit voor te lezen, ter vervanging van enkele theorieën.
Onze soldaten zouden daardoor te meer bekend worden met de moedige
daden van hunne kameraden. De krijgsmansgeest zou worden verhoogd
weifeling en lafheid zouden worden op de kaak gesteld. Onze militairen
